۵۱ درصد ساکنان تهران، صاحبخانه نیستند
بر اساس آخرین سرشماری انجام شده در کشور مربوط به سال ۱۳۹۵، جغرافیای استانی مالک و مستأجران در کشور با تغییرات زیادی همراه شده است؛ به طوری که نسبت به پنج سال قبل یعنی سرشماری سال ۱۳۹۰ سهم مالکان واحدهای مسکونی ۲.۲ درصد کاهش یافته است و تعداد خانوارهای مستأجر نیز در کل کشور ۴ درصد رشد داشته است. با این حال این آمار نشان می‌دهد که سهم واحدهای مسکونی ۷۵ مترمربع و کمتر، از واحدهای مسکونی کشور کاهش یافته و بر تعداد واحدهای مسکونی بیش از ۱۵۰ متر مربع افزوده شده است.
بر اساس گزارش جدید مرکز آمار ایران، در سرشماری سال ۱۳۹۵، از تعداد ۲۳ میلیون و ۵۸۰ هزار و ۲۲۱ خانوار کشور ساکن در واحدهای مسکونی، ۶۰.۵ درصد از خانوارها مالک عرصه و اعیان (زمین و بنا) بوده‌اند که بیشترین درصد مالکیت عرصه و اعیان به ترتیب در استان‌های اردبیل با ۷۱.۵ درصد، مازندران ۷۱.۴ درصد، خراسان جنوبی ۷۱.۲ درصد، زنجان ۶۹.۹ درصد، گیلان ۶۹.۸ درصد، آذربایجان شرقی ۶۹.۵ درصد و گلستان با ۶۹.۳ درصد اختصاص داشته است.
کمترین سهم مالکیت واحدهای مسکونی در میان استان‌های کشور نیز در این سال، مربوط به استان‌های تهران با ۴۸.۸ درصد، قم ۴۹.۹ درصد، البرز ۵۱.۸ درصد، خوزستان ۵۶.۸ درصد و کرمانشاه با ۵۷.۲ درصد است. در آبان سال ۱۳۹۰ از تعداد ۲۱ میلیون و ۴۹ هزار و ۹۳۴ خانوار، ۶۲.۷ درصد از خانوارها مالک عرصه و اعیان بوده‌اند. مقایسه سرشماری سال‌های ۱۳۹۰ با ۱۳۹۵ نشان می‌دهد که درصد خانوارهای مالک از ۶۲.۷ درصد در کل کشور در سال ۱۳۹۰ به ۶۰.۵ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است.
تهران، اجاره‌نشین‌ترین استان
همچنین بر پایه این آمارها، در سرشماری سال ۱۳۹۵، ۳۰.۷ درصد خانوارها اجاره نشین بوده‌اند. بیشترین درصد خانوارهای اجاره نشین به ترتیب در استان‌های تهران با ۴۳.۵ درصد، البرز با ۴۱ درصد، قم ۳۹.۳ درصد، کرمانشاه ۳۵.۲ درصد و خراسان رضوی با ۳۴.۲ درصد تعلق داشته است. کمترین تعداد اجاره‌نشین‌ها نیز در استان‌های اردبیل با ۱۹.۴ درصد، گلستان ۲۱.۱ درصد، خراسان جنوبی و آذربایجان شرقی هر کدام ۲۱.۴ درصد و چهارمحال و بختیاری با ۲۱.۸ درصد ساکن بوده‌اند. در آبان ۱۳۹۰ از تعداد ۲۱ میلیون و ۴۹ هزار و ۹۳۴ خانوار ۲۶.۶ درصد خانوارها اجاره نشین بوده‌اند.
مقایسه بین دو سرشماری سال‌های ۹۰ با ۹۵ نشان می‌دهد که خانوارهای اجاره نشین از ۲۶.۷ درصد در کل کشور در سال ۱۳۹۰ به ۳۰.۷ درصد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است.
واحدهای مسکونی بزرگ‌تر شده
در سرشماری سال ۱۳۹۵، از تعداد ۲۲ میلیون و ۸۳۰ هزار واحد مسکونی کشور، مساحت زیربنای ۳۰.۹ درصد از واحدها ۷۵ متر مربع و کمتر از ۱۰.۶ درصد از واحدهای مسکونی بیش از ۱۵۰ متر مربع بوده است. بررسی مساحت زیربنای واحدهای مسکونی در استان‌ها نشان می‌دهد، بیشترین درصد واحدهای مسکونی با مساحت زیربنای بیش از ۱۵۰ متر مربع، مربوط به استان‌های یزد با ۲۹.۹ درصد، اصفهان با ۲۰.۸ درصد، چهارمحال و بختیاری با ۲۰.۴ درصد، فارس با ۱۸ درصد، سیستان و بلوچستان با ۱۶.۸ درصد، خوزستان ۱۶.۶ درصد و آذربایجان غربی با ۱۵.۷ درصد بوده‌اند.
بیشترین واحدهای مسکونی با مساحت زیربنای ۷۵ متر مربع و کمتر مربوط به استان‌های تهران با ۴۹.۶ درصد، گیلان با ۴۴.۸ درصد، قزوین ۴۰.۱ درصد، خراسان شمالی با ۳۷.۲ درصد، سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی با ۳۶.۹ درصد و کرمان با ۳۶.۷ درصد بوده‌اند. در آبان ۱۳۹۰، از تعداد ۱۹ میلیون و ۹۵۴ هزار و ۷۰۸ واحد مسکونی در کل کشور مساحت زیربنای ۳۲.۵ درصد از واحدها ۷۵ متر مربع و کمتر و ۱۰.۸ درصد از واحدهای مسکونی دارای مساحت زیربنای بیش از ۱۵۰ متر مربع بوده است.
مقایسه دو سرشماری سال‌های ۹۰ با ۹۵ نشان می‌دهد تعداد واحدهای مسکونی با مساحت زیربنای ۷۵ مترمربع و کمتر به جز استان‌های گیلان، گلستان، همدان و قزوین در سایر استان‌ها کاهش داشته است اما تعداد واحدهای مسکونی با مساحت زیربنای بیش از ۱۵۰ متر مربع در اکثر استان‌ها افزایش داشته است.
