برنامه جهانآرا که در شامگاه روز یکشنبه و در شب عید قربان با اجرای امیرحسین ثابتی، نویسنده ثابت سایت رجانیوز، به بهانه سالگرد فاجعه منا پخش میشد؛ میزبان مرتضی رکنآبادی برادر شهید رکنآبادی، یکی از جان باختگان آن فاجعه بود که در سخنانی گفت: «واقعا تعجبآور است مسؤولان جمهوری اسلامی سال گذشته توافقنامهای را در مذاکرات حج امضا کردند که براساس آن پذیرفتهاند آنچه در منا اتفاق افتاد مقصرش ایرانیها بودند تا بتوانند راه حج را باز کنند. به این وسیله راه حج باز شد یعنی روی خون شهدای منا پا گذاشته شد. اطلاع دقیقی دارم و به موقع منبع را اگر نیاز بود حتما معرفی میکنم.»
این سخنان ظاهرا آتش تهیه حملهای بود که کمی بعد در توییتر اتفاق افتاد و اصلیترین توییت در این جریان را هم یک کاربر تندرو به این صورت نوشت: «مرتضیرکنآبادی، برادر رکن آبادی معروف امشب در شبکه افق فاش کرد که ایران مسئولیت فاجعه منا در سال ۱۳۹۴ را به صورت مکتوب برعهده گرفته است. خدا قوت آقای ظریف! حقشه تندیس شما در تمامی میادین اصلی استانهای کشور نصب شود.»
سه تکذیب برای یک خبر
این در حالی است که با توضیحاتی که توسط مسئولان ذیربط پس از برنامه داده شد مشخص شده که هم ادعای رکنآبادی و هم اتهامی که امثال این کاربر به وزارت امور خارجه زدهاند دروغ است.
ساعتی پیش حجتالاسلام والمسلمین سیدعلی قاضیعسکر، نماینده پیشین ولی فقیه در امور حج و زیارت اصل ادعای این برادر شهید را تکذیب کرد و گفت: «رکن آبادی اصلا در جایگاهی نیست که در این باره نظر دهد. من به شدت ادعاهای رکن آبادی را تکذیب و اعلام می کنم که اصل تفاهمنامه موجود است. در تفاهمنامه حج ایران و عربستان، ذکر شده است که مساله منا باید روشن شود. در تفاهمنامه حج کاملا به نکات مختلف توجه شده و به هیچ وجه ادعای مطرحشده در خصوص پذیرش تقصیر از طرف مسئولان ایرانی در این تفاهمنامه درست نیست.»
این در حالی است که عبدالله گنجی، مدیرمسئول روزنامه اصولگرای جوان نیز در توییتر نوشته «هم از سخنگو و هم از وزیر امور خارجه درباره سخنان برادر شهید رکن آبادی مبنی بر پذیرش تقصیر از سوی ایران در ماجرای شهدای منا سئوال شد، هرگونه اطلاع یا تصمیم در اینباره را تکذیب کردند. قاضی عسگر نیز آن را کذب اعلام کرد. توقع است برادر شهید اسناد خود را در اختیار رسانهها قراردهد.»
چه کسی مذاکره کرد؟
اما واقعا مذاکرات سال گذشته حج توسط چه کسانی صورت گرفته است؟ اردیبهشت سال گذشته بود که رئیس سازمان حج و زیارت یعنی «حمید محمدی»، به عربستان سعودی سفر کرد تا زمینه حج ۹۷ را به عمل آورد. اگر سندی میان ایران و عربستان در مذاکرات عمومی امضا شده باشد، این موضوع مربوط به سازمان حج و زیارت است و نه وزارت امور خارجه.
چه کسی ناظر بر سازمان حج و زیارت است؟
با این حال نباید تصور کرد که رئیس سازمان حج و زیارت که توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به این سمت منصوب میشود، میتواند هر طور که خواست اقدام به این کار کند چرا که مساله حج و زیارت در کشور توسط دو نهاد یعنی سازمان حج و زیارت و بعثه یا نمایندگی ولی فقیه پیش میرود و در این میان سازمان حج و زیارت صرفا مجری سیاستهایی است که توسط بعثه گذاشته میشود.
از نظر قانونی و طبق اساسنامه حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت مصوب ۲۰ دی ۱۳۹۵، بعثه «سیاستگذاری کلان و نظارت مستمر بر کلیه فعالیتها و خدمات حوزه حج و زیارت بر اساس منویات مقام معظم رهبری» را برعهده دارد (بند ۱ ماده ۶) و «اعمال نظارت و کنترل کلان بر عملکرد سازمان حج و زیارت» نیز بر عهده بعثه است. (بند ۱۰ از ماده ۷)
آیا افق تریبون ضد دیپلماسی است؟
برنامه جهانآرا همین چند روز پیش نیز در خصوص علت تغییر سفیر ایران در نیجریه، دلیل را حمایت این سفیر از معترضان مسلمان این کشور دانسته بود. در این شرایط سوال اینجاست که چرا باز هم همین برنامه، امکان خبر تکذیب شده دیگری را پیدا میکند؟ آیا واقعا حضور باندی از دلواپسان، افق را به تریبون جبهه پایداری تبدیل کرده است یا اینکه واقعا، گروهی میخواهند زمینه بهبود مناسبات دیپلماتیک را از ایران بگیرند و درست در روزهای آزادی شیخ زاکزاکی آن دروغ را علیه نیجریه و درست در روزهای برخورد مناسب عربستان با حجاج ایرانی و احتمال آغاز مذاکرات استراتژیک دو کشور، این دروغ را علیه مقامات کشورمان نشر میدهند؟