ترفندهای «تنظیم خواب» بچه مدرسه‌ای‌ها

نزدیک آغاز سال تحصیلی است و یکی از مشکلاتی که همه خانواده‌ها و محصلان دارند، ماجرای تنظیم خواب و بی‌خوابی‌ است. بی‌خوابی و بدخلقی هم که رابطه قوی با هم دارند. به همین علت دانش‌آموزان و حتی دانشجویانی که از تعطیلات خوشایندشان برگشته‌اند، بدخلق و بهانه‌گیر می‌شوند. مخصوصاً والدین دانش‌آموزان اول دبستانی سختی بیشتری می‌کشند تا کودکشان به وضعیت جدید عادت کند.

خیلی از بچه‌ها به تعطیلات عادت کرده‌اند و دیر می‌خوابند و نمی‌توانند صبح بدون غر و لند و به موقع بیدار شوند. بسیاری از والدین هستند که در مقابل این وضعیت ناراحت هم می‌شوند ولی اقدام موثر و قاطعی ندارند. علت‌هایی هست که باعث دیر خوابیدن بچه‌ها و اذیت شدن آن‌ها می‌شود. باید این دلایل را بشناسیم تا محصلان هم به موقع بخوابند و هم روز درسی بهتری داشه باشند. تمرکز این محصلان هم وقتی با آن‌هایی که به موقع می‌خوابند مقایسه می‌شود، به گرد پای آنان نمی‌رسد. تمرکز درسی هم که نباشد، یادگیری نصفه و نیمه‌ای است که حتی نمی‌دانیم علتش چیست. خیلی از همین مسائل ریشه در خواب محصلان دارد.

از اهمیت خواب که بگذریم علت‌هایی هستند که حتی وقتی سعی می‌کنیم خواب را تنظیم کنیم، موفق نمی‌شویم:

تغییرعادت: یکی از مهم‌ترین عوامل که اول از همه باید درست شود عادت است. بهتر است ما قبل از اینکه مهرماه فرابرسد، شروع به زودتر خواباندن بچه‌ها و زودتر خوابیدن خودمان بکنیم. در این حالت قبل از اینکه مهر ماه شروع شود عادتی ایجاد کردیم و فرد کم‌تر اذیت می‌شود و دچار بی خوابی نخواهد شد. خیلی از بی‌خوابی‌ها علت خاصی ندارد و فقط باید مدتی تلاش کنیم، درست مانند کسی که به

واسطه سفر، ساعت روزش جابه‌جا شده و تا چند روز مشکل خواب دارد.

حواس پرتی به وسایل تکنولوژیک:‌ بچه مدرسه‌ای‌ها و دانشجویان میل به تلویزیون دیدن، بازی، فیلم دیدن و اینترنت‌گردی دارند همین ماجرا حواسشان را از خواب پرت می‌کند و میل به خوابیدن ندارند. برای بچه‌ها ساعت تعیین کنیم. اگر بچه‌ها هر زمانی که خواستند تلویزیون ببینند، بازی کامپوتری کنند و کارتون ببینند، حواسشان مدام در پی آن می‌ماند. بهتر است ما برای بچه‌ها و حتی برای خودمان ساعت تعیین کنیم و در یک محدوده و چارچوب مشخص از وسایل تکنولوژیکی استفاده کنیم. اگر بچه‌ها به مقایسه روی آوردند بگویید هر خانه مقررات خود را دارد و قاطع باشید.

مهمان داری: وقتی مهمان داریم بسیاری از بچه‌ها حواسشان پرت مهمان است و نمی‌توانند دل به خواب بدهند. بهتر است حداقل در اوایل سال تحصیلی مهمانی‌ها را مدیریت کنیم تا عادت فرزند ما شکل بگیرد. وقتی به مهمانی می‌رویم هم سعی کنیم طوری بلند شویم که در خواب فرزندمان خللی ایجاد نشود. کودک را برای رفتن به اتاق خواب تشویق کنید و او را هر شب از برنامه شبانه آگاه کنید که وقت خواب است و در این کار مصمم باشید.

بچه‌هایی که جفت هم می‌شوند: بچه‌هایی که دو نفری یا بیشتر در یک اتاق می‌خوابند انقدر حرف می‌زنند و شیطنت می‌کنند که نمی‌توانند بخوابند. بهتر است در صورت لزوم فرد بزرگتری برای برقراری نظم بین آن‌ها قرار بگیرد تا کم‌کم عادت کننند سر ساعت مقرری بخوابند.

فقر آهن: فقر آهن از دلایلی است که یک فرد را به بی‌خوابی شبانه دچار کند. اگر قبل از شروع سال تحصیلی آزمایش خون انجام دهیم و متوجه کمبودهای بدن فرزندان، مخصوصاً در مورد کمبود خون بشویم می‌توانیم این عامل را کنترل کنیم.

تخلیه انرژی در طول روز: کودکی که هنوز انرژی دارد و هیجان‌زده است نمی‌تواند درست و به موقع بخوابد. در طول روز اگر فرزند ما نتواند انرژی درون خود را تخلیه کند و چیزی او را به وجد آورده باشد، خواب هم مانند یک رویا می‌شود. تخلیه انرژی با انجام فعالیت‌های مناسب هر سن و سال در طول روز خیلی مهم است. مثلا بردن به پارک، تئاتر، برنامه‌های تفریحی و گذران وقت با دوستان گزینه‌های مناسبی هستند که باعث می‌شوند خواب خوبی در انتظار شب ما باشد.

نگرانی والدین: انتقال اضطراب به بچه‌ها و سر زدن مداوم به آن‌ها باعث بی‌خوابی بچه‌ها می‌شود. آرامش والدین یکی از شروطی است که موجب آرامش فرزندان می‌شود. بنابراین بهتر است سختگیری و استرس را از خودمان دور کنیم و کمی انعطاف‌پذیری داشه باشیم.

شام سنگین: خوردن شام سنگین پرخوری قبل از خواب باعث بی‌خوابی می‌شود. وعده آخر شب را سبک‌تر بخوریم که هم برای سلامتی ما بهتر است و هم خواب بهتری در انتظار خودمان و فرزندانمان است.

دمای اتاق: گرم بودن یا سرد بودن اتاق هم می‌تواند یک بچه را بدخواب و بی‌خواب بکند. همه ما وقتی زیاد گرممان باشد یا سردمان باشد خوابمان نمی‌برد و کلافه می‌شویم. بچه‌ها هم که با این تغییرات بیشتر اذیت می‌شوند. دمای خانه را همیشه در حالت مناسب و متعادل نگاه داریم.

مدیریت عوامل

هر بچه‌ای شرایط خودش را دارد و نباید شرایط فرزند خودمان را با دیگری مقایسه کنیم. رو به تهدید و ناراحتی هم نیاورید که همیشه نتیجه برعکس دارد. مثلا اگر می‌بینید شب‌ها خواب خوبی ندارند، نباید عصر هم بخوابند. یا اگر چای و نوشابه می‌خورند، ممکن است شب خواب خوبی نداشته باشند. اگر بچه‌های کوچک از خوابیدن تتنهایی می‌ترسند به آن‌ها با گفتگو کمک کنیم و آن‌ها را دعوا نکنیم. قبل از خواب فعالیت‌های تند و حرکتی نکنیم و به سمت آرامش برویم. حداکثر دو ساعت قبل از خواب شام بخوریم. سعی کنیم در حالت کلی پایبند به ساعت خواب باشیم و مصمم باشیم تا خواب بهتر و روزهای با کیفیتی را تجربه کنیم.