نشست شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱؛ ابزار تاسف گوترش از خروج آمریکا از برجام و تحریم علیه ایران

کلی کرافت نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد که ریاست دوره‌ای این شورا در ماه دسامبر را برعهده دارد، مطابق آئین نامه داخلی این شورا از نماینده ایران، نماینده اتحادیه اروپا و معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل متحد دعوت کرد تا در این نشست، مشارکت داشته باشند.

رزماری دیکارلو معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل متحد در ابتدا گزارش دوره‌ای دبیرکل را قرائت کرد. دبیرکل سازمان ملل متحد در این گزارش، تحریم‌های یکجانبه آمریکا را برخلاف اهداف ترسیم شده در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ دانست و گفت مطابق این قطعنامه، همه کشورها باید بتوانند با ایران تجارت آزاد داشته باشند.

آنتونیو گوترش افزوده است: برنامه جامع اقدام مشترک درباره مساله هسته‌ای ایران یکی از مهمترین دستاوردهای دیپلماسی چند جانبه است.

وی ادامه داد: این برنامه حمایت طیف وسیعی از اعضای سازمان ملل را با خود دارد و همچنین در قطعنامه ۲۲۳۱ سال ۲۰۱۵ مورد تایید قرار گرفته است.

پس از ۱۲ سال گفت‌وگو در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران، سر انجام تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی به سرپرستی محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه توانست پس از گفت‌وگوهای فشرده با وزیران خارجه آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه، چین و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴ به توافقی موسوم به برجام دست یابند.

مطابق این توافق، در تاریخ ۲۹ تیر ماه ۱۳۹۴، قطعنامه‌ای در شورای امنیت به رای گذاشته شد که با شماره ۲۲۳۱ به تصویب رسید و بر اساس آن، تمام ۶ قطعنامه پیشین این شورا که علیه ایران وضع شده بود، لغو شد.

این قطعنامه دبیرکل سازمان ملل متحد را موظف کرده است هر ۶ ماه گزارشی از آخرین وضعیت اجرای این قطعنامه به شورای امنیت ارائه کند.

دبیرکل سازمان ملل متحد با یادآوری اینکه برجام حاصل تلاش‌های دیپلماتیک چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلیس، آمریکا، اتحادیه اروپا با جمهوری اسلامی ایران بوده است، ادامه داد: این توافق برای اطمینان از ماهیت منحصرا صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران است که آژانس بین المللی انرژی اتمی آن را تایید می‌کند.

گوترش اضافه کرد: بخش اساسی برنامه جامع اقدام مشترک، برداشته شدن تحریم‌های مرتبط با فعالیت‌های هسته ای ایران و اجازه دادن به این کشور برای عادی سازی روابط تجاری و اقتصادی است.

وی با بیان اینکه در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ به دنبال اقدامات ویژه ایران و تایید آژانس بین المللی انرژی اتمی، این توافق اجرایی شد، اظهار کرد:با این توافق، دهه‌ها تحریم سازمان ملل و همچنین تحریم‌های چندجانبه و ملی مرتبط با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران لغو شد.

دبیرکل سازمان ملل متحد تصریح کرد: بین ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ و ۱۴ ژوئن ۲۰۱۹، آژانس بین المللی انرژی اتمی، ۱۵ بار به شورای امنیت سازمان ملل متحد گزارش داد که ایران به تمام تعهدات خود تحت این برنامه، پایبند بوده است.

گوترش با ابراز تاسف از خروج آمریکا از این توافق در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ و اعمال دوباره تحریم‌های ملی که به موجب برجام برداشته یا معاف شده بود، افزود: این کشور در تداوم اجرای تصمیم خود معافیت‌های مربوط به تجارت نفت ایران را تمدید نکرد و از تمدید کامل معافیت‌های مربوط به پروژه منع گسترش در چارچوب برجام نیز خودداری کرد.

وی تاکید کرد: تداوم این اقدامات برخلاف اهداف ترسیم شده در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است و ممکن است مانع توانایی ایران در اجرای مقررات خاص برجام و قطعنامه شود.

دبیرکل سازمان ملل متحد ادامه داد: من به نگرانی‌های مطرح شده از سوی نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد از جمله نامه چهارم نوامبر ۲۰۱۹ توجه می دهم.

گوترش به تصمیم ایران در کاهش تعهدات خود تحت برجام هم اشاره کرد که به دنبال اعمال تحریم‌های یکجانبه آمریکا و ناتوانی دیگر کشورها در عمل به تعهداتشان اتخاذ شده است و گفت مهم است که همه این اقدامات ایران، برگشت پذیرند.

وی با یادآوری نشست‌های کمیسیون مشترک برجام در ۲۸ ژوئن در وین و ۲۵ سپتامبر در نیویورک، تصریح کرد: همه طرف‌های برجام بر تداوم اجرای تعهداتشان برای حفظ برجام تاکید کردند.

دبیرکل سازمان ملل متحد از حفاظت از آزادی اقدامات اقتصادی اعضای برجام در پیگیری تجارت مشروع با ایران در تطابق کامل با قطعنامه ۲۲۳۱ و دیگر ابتکاراتشان در حمایت از روابط تجاری و اقتصادی با ایران استقبال کرد.

گوترش با تاکید بر اینکه این ابتکارات باید به عنوان یک موضوع اورژانسی، به طور کامل موثر واقع شود، عملیاتی شدن ابزار حمایت از تبادل تجاری و علاقه اروپا و دولت‌های عضو آن را در پیوستن به فرانسه، آلمان و انگلیس به عنوان سهامداران و تلاش‌ها برای بازنگهداشتن سازوکار ویژه مالی جهت عملیات های اقتصادی کشورهای ثالث، دلگرم کننده دانست.

وی عنوان کرد: اساسی است که برنامه جامع اقدام مشترک برای همه طرف‌های مشارکت کننده آن کارایی داشته باشد.

دبیرکل سازمان ملل متحد همچنین مشارکت سایر کشورهای عضو سازمان ملل متحد در حفظ برجام را مهم دانست و گفت: من آنها را تشویق می کنم تا با طرف‌های برجام مطابق قطعنامه ۲۲۳۱ همکاری موثر داشته باشند تا شرایط لازم در عملیات‌های اقتصادی آنها برای تعامل تجاری با جمهوری اسلامی ایران ایجاد شود.

گوترش در بخش دیگری از این گزارش به موضوع حمله به تاسیسات نفتی آرامکو، تاسیسات نفتی عفیف و فرودگاه بین المللی ابها پرداخت و برخلاف اتهام‌زنی‌های ناشیانه آمریکایی‌ها تصریح کرد: در این زمان نمی توان به طور مستقل تایید کرد که موشک‌های کروز و هواپیماهای بدون سرنشین که در این حملات مورد استفاده قرار می‌گیرند، منشا ایرانی دارند و با روشی متناقض با قطعنامه ۲۲۳۱ منتقل می شوند.

در ادامه این نشست، نماینده اتحادیه اروپا، ۱۵ عضو شورای امنیت و نماینده جمهوری اسلامی ایران بیانیه‌های جداگانه‌ای قرائت خواهند کرد.