کد خبر: ۶۲۷۷۱۴
تعداد نظرات: ۳۵ نظر
تاریخ انتشار : ۳۰ آذر ۱۳۹۸ - ۰۸:۴۶
آتش زیر خاکستر؛ بررسی لایه‌های زیرین و چشم انداز اعتراضات آبان

ظهور طبقه معترض جدید؛ شعار "اصلاح‌طلب، اصولگرا دیگه تمومه ماجرا"، نشان‌دهنده چیست؟

جامعه شناس سیاسی و استاد دانشگاه از ظهور طبقه جدیدی در اجتماع خبر می دهد که می‌توان آن را طبقه جدید فرودستان بی‌قرار نامید. وی تبعیض ساختاری شده و نهادینه شده را ریشه شرایط موجود می داند.
آفتاب‌‌نیوز :

نشست «آتش زیر خاکستر؛ بررسی لایه های زیرین و چشم انداز اعتراضات آبان»، از سوی انجمن اندیشه و قلم و خانه اندیشمندان علوم انسانی با حضور محمد فاضلی جامعه شناس، محمدمهدی مجاهدی استاد علوم سیاسی، ناصر ایمانی تحلیلگر مسائل سیاسی و علی شکوهی پیشکسوت عرصه رسانه و فعال سیاسی در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

به گزارش آفتاب‌نیوز؛ محمدمهدی مجاهدی استاد علوم سیاسی در این نشست با بیان اینکه برخی تحلیل‌ها مبنی بر توطئه بودن این حوادث، قابل تحلیل علمی نیست، حتی اگر فرض کنیم هم توطئه باشد، باید بستری در نارضایتی اجتماعی داشته باشد که باید آن بستر را فهم کرد اظهار داشت: اگر ما جامعه را واجد ساخت طبقاتی بدانیم، طبقات با یکدیگر تعاملاتی دارند و افراد هر طبقه هم با هم ارتباط و مناسباتی دارند که در وضعیت طبیعی با یکدیگر کار می‌کنند اما در وضعیت غیرطبیعی، طبقات میانی دچار بدقوارگی شده و بخشی از طبقات میانی شروع به ریزش به طبقات پایینتر می‌کنند. یعنی درآمدشان متناسب با هم‌طبقه‌های سابق نیست و براساس این کاهش درآمد باید سبک زندگی و عادات خود را تغییر و با هم طبقه‌ای جدید خود وفق دهند.

ظهور طبقه معترض جدید؛ شعار

وی ادامه داد: مشکل وقتی شدیدتر می‌شود که کل یا بخش بزرگی از طبقه متوسط دچار این ریزش شود. اگر بخش‌های ریزش کرده، از چند طبقه باشند، می توان آن را در قالب یک طبقه عمودی اجتماعی تحلیل کرد که اگرچه برخی از آنها هنوز از عهده مخارج خود بر می آیند و به طبقه اول سقوط نکرده‌اند اما با یکدیگر اشتراکات بسیاری دارند از جمله اینکه دچار ریزش، نارضایتی، تغییر سبک زندگی و سردرگمی اجتماعی شده اند از همین رو هویت‌یابی اجتماعی از آنها سلب می‌شود و نمی‌تواند خود را با هویت‌های رایج خود را هماهنگ کنند.

مجاهدی افزود: این بخش از جامعه که از چندین طبقه و قشر مختلف تشکیل شده، چون نارضایتی مهمترین ویژگی‌های آن است، می‌تواند بستر انتقال و تحریک و اعتراض باشد و کلیت جامعه و وضع موجود را بد و نامطلوب می‌داند و خود و جامعه را سرزنش می‌کند.همین ویژگی خود نکوهیدگی، نارضایتی از ایرانی بودن و شرایط زندگی نتیجه همین طبقه عمودی است که وصف آن گفته شد. این سیاه بینی به تدریج به سیاه شدن وضعیت می انجامد و ذهنیت جامعه، عینیت می یابد.

در غیاب جنبش‌های اجتماعی، ناجنبش‌ها فعال می‌شوند

استاد علوم سیاسی دانشگاه با بیان اینکه اگر در جامعه، امکان شکل گیری جنبش های اجتماعی وجود داشته باشد، این جنبش‌ها چه کوچک و بزرگ می‌توانند این نارضایتی‌ها و اعتراضات را نمایندگی می کند و از سوی آنها سخن می‌گوید تصریح کرد: شعار اصلاح طلب، اصولگرا دیگه تمومه ماجرا، نشان‌دهنده همین فقدان جنبش‌های نماینده تحولات اجتماعی بود.

به گفته وی در غیاب جنبش‌های اجتماعی مثل جنبش دانشجویی و جنبش کارگری، ناجنبش‌ها، فعال می‌شوند. ناجنبش‌ها حالت دگردیسی شده جنبش‌ها هستند که ویژگی‌های جنبش‌ها را ندارند از تشخص و تحرکات جنبشی خارج می‌شوند و بجای ویژگی‌های اثباتی وارد مقاومت نرم در قالب شیوه زیست در حوزه‌های مختلف مانند اعتراض به حجاب یا مناسبات بین دو جنس به شکل غیراستاندارد یعنی بیرون چارچوب مورد پذیرش نظام سیاسی می‌شوند که بیشتر نوعی عصیان را نمایان می‌کند. این شرایط در هنگامی اتفاق می‌افتد که جنبش‌های اجتماعی پرهزینه یا سرکوب می‌شوند.

تفاوت بیقراری‌های ٩٦ و ٩٨ و ظهور فرودستان بی قرار

مجاهدی متذکر شد: از همین روست که ما با تفاوت در بیقراری‌های ٩٦ و ٩٨ روبه‌رو می‌شویم. در سال ٩٦ با بی قراری‌هایی روبرو بودیم که از جنبش عبور کرده و در وضعیت ناامیدی فریاد می‌زد. محرک مشخص آن هم اعتراض به ورشکستگی برخی موسسات مالی اعتباری بود که از مشهد آغاز شد اما از کنترل خارج شد. در آن مقطع آنچه مشخص است هنوز امکان سخن گفتن وجود داشت. یکی دو شعار درست شد که اگرچه فراگیر نشد ولی در خاطر مردم ماند و البته همدلی که چندان عمیق نبود در برخی حوزه‌ها ایجاد شد ولی هنوز زبان داشت. اما در بی‌قرارهای سال ٩٨، آنچه مشاهده می‌شود بی‌زبانی است. بعید می‌دانم کسی باشد که بتواند یکی دو شعار را به این بیقراری‌ها نسبت بدهند. این بی زبانی نشان می‌دهد که بخش خاصی از این طبقه عمودی فعال شده است که در جامعه شناسی سیاسی به آن می توان " فرودستان بی قرار" یا بی‌قرارگر تلفیقی از بیقرار و کارگر یا محروم نام نهاد.

به گفته این استاد دانشگاه، یکی از عللی که اتفاقات اخیر موجب هراس در سیستم شد به این دلیل است که با بیقراری‌های دیگری در عراق، لبنان، ونزوئلا، هنگ کنگ و شیلی همزمان شده است. این رویداد از منظر جامعه شناسان جدید که در مقیاس جهانی به بررسی آن می پردازند یک اتفاق جهانی است به این معنی که بیقرارگران بیدار شدند. یعنی به آستانه‌ای رسیده‌اند که زیر آن آستانه زندگی غیرممکن است.

وی بیقرارگران را به سه گروه تقسیم کرد و ادامه داد: اول گروهی که گذشته‌ای داشتند اما از دست دادند، نه حال و نه آینده دارند، طبقه متوسط ریزش کرده نماد این گروه هستند.

گروه دوم در حال ساختن وضعیت حال بوده اند که ناگهان بدلیل شرایط اقتصادی، آینده شان را از دست دادند که طبقات جوان و تحصیل کرده را شامل می شود چون گذشته ای نداشته اند آینده ای هم ندارند.

گروه سوم، کارگران و محرومانی هستند که گذشته‌ای نداشته‌اند و با حقوق بخور و نمیری زندگی می‌کردند اما بدیل اینکه در صندوق‌های بازنشستگی و تامین اجتماعی سرمایه گذاری کردند حداقل فکر می‌کردند سال‌های آخر عمرشان را با عزت زندگی می‌کنند اما با شرایط موجود می بینند آنها هم آینده شان را از دست داده‌اند. چون در این صندوق‌ها شاهد فساد و ... بوده‌اند. شرایط زندگی برای آنها غیرقابل تحمل شده و گذشته، حال و آینده ندارند. این ویژگی طبقه بیقرار است. به این گروه طبقه خطرناک می‌گویند.

بیقرارگران از راه نابودی خود به دنبال راه نجات هستند

مجاهدی دلایل خطرناک دانستن این گروه را اینگونه بیان کرد: برخلاف همه طبقاتی که تاکنون می‌شناختیم، این گروه منافع خود را از راه حفظ خودش و تثبیت خود دنبال نمی کند بلکه از راه نابودی خودش دنبال می‌کند. این ویژگی مختصص طبقه بیقرارگر است و هیچ طبقه دیگری چنین ویژگی ندارد.

به گفته وی این گروه با نابودی و خودکشی خود به این امیدوارند که کسی که مسبب وضعیت موجود آنهاست و زندگیشان را از آنها گرفته است نیز نابود شود. این گروه نجات خود را در گرو برهم ریختن سامانی می‌بیند که در شهر قرار گرفته است. آیا در جامعه‌ای که بیقرارگر قدرت گرفته است سیاست آینده‌ای دارد؟ هم بله و هم نه. این پرسشی است که در حوزه سیاست‌گذاری باید به آن پاسخ داد.

آخرین فرصت برای تجدیدنظر در چرخه تصمیم گیری کشور

این استاد علوم سیاسی با بیان اینکه تحلیل جامعه‌شناسان سیاسی ما که دلسوزانه تحولات را دنبال می‌کنند این است که ما با یک وضعیت اورژانسی سر و کار داریم تصریح کرد: اما به نظر نمی‌رسد این وضعیت حتی از سوی بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان نیز درک شده باشد. من گمان می‌کنم ما وقت چندانی نداریم و این گمان برآمده از مجموعه دریافت‌های سنجیده‌ای ‎است که ما از مطالعه شرایط موجود به روش‌های هدفمند بدست آورده‌ایم.

به گفته مجاهدی واقعیت این است که ما فرصت چندانی برای اصلاح مسیر تجدیدنظر در چرخه تصمیم گیری کشور نداریم. انتخابات آینده از این نظر فرصتی را در اختیار کل مجموعه سیستم قرار می‌دهد. به این معنا که این بار سرنوشت یک ملت و نه یک نظام و یک تمامیتی به نام ایران و نه یک نظام سیاسی به نام جمهوری اسلامی ایران، در معرض تصمیم گیری است. در این شرایط تنها بخشی از آن به مشارکت مردم برمی‌گردد و بخشی عمده‌ای از آن نه به مردم بلکه به نظام برمی گردد تا به مردم نشان دهد که حرف و سخن مردم را شنیده است، می‌فهمد. نارضایتی را به رسمیت می‌شناسد، فرافکنی نمی‌کند و به آن سوی مرزها و بدخواهی بدخواهان تعبیر نمی‌کند و واقعا تصمیم گرفته این تبعیض سازمان یافته، ساختاری و نهادینه شده را در این نظام سیاسی به مرور به نحوی سامان بدهد که ما طیف وسیعی از افرادی که حاضرند مسئولیت وضع موجود را برای سالهای آینده بپذیرند داشته باشیم.

تبعیض ساختاری و نهادینه ریشه شرایط کنونی است

وی با بیان اینکه امروز در موقعیتی هستیم که مردم خود را فقط و فقط طلبکار می‎‌دانند، جناح‌های سیاسی، کنشگران سیاسی، تحلیل‌گران و حتی مسئولان فعلی و سابق خود را مطالبه‌گر می‌دانند و هیچ کس حاضر نیست مسئولیتی را بپذیرد متذکر شد: من گمان می‌کنم تبعیض ساختاری شده و نهادینه شده ریشه این ماجراست و ما باید از نظام انتظار داشته باشیم برای اینکه از این وضعیت بی‌قراری خارج شود، فکری برای آن بکند و به مردم نشان دهد که قصد دارد دست از تبعیض نهادینه و ساختاری بردارد.

بازدید از صفحه اول
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره
عضویت در خبرنامه
خبرهای مرتبط
انتشار یافته: ۳۵
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۸:۵۵ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
2
99
یعنی جمع کنید و .........................................................
پاسخ ها
حمیدرضا-Mosafer
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۷:۵۵ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
یعنی شما سایلنت باش، موج ناامیدی ارسال نکن...................

انشالله به یاری خدا به شکل عالی این اتفاق رو تبدیل به یک موفقیت اجتماعی برای همه اقشار میکنیم.

بدون اینکه امنیت کسی به خطر بیوفته.
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۴:۱۹ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۱
آقای حمید رضا-mosafer که میفرمایی سایلنت باش.شما و امثال ما را به اینجا رسانده ای......حالا نوبت شماست که سایلنت باشی و بگذاری مردم تصمیم بگیرند...
حمیدرضا-Mosafer
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۶:۳۹ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۵
جناب ناشناس عزیز، بنده منظورم از سایلنت این بود:
هر موقع بحران ایجاد میشه، جامعه سه گروه اصلی تقسیم میشن.
1- کسانی که تلاش میکنن برای بحران مقصرانی پیدا کنن.
2- کسانی تلاش میکنن، ریشه بحران رو پیدا کنن و مشکل رو حل کنن.
3 - کسانی که ساکت هستن و به ظاهر مشخص نیست چند چند هستن با خودشون که متاسفانه بیشتر تابع جهت باد هستن و بحران بی نظمی جامعه از همین گروه شکل میگیره!!!
امیر
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۱۱ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
1
71
نشاندهنده این است که مالک تقاضای تحویل سرقفلی را نموده است .سرقفلی که بعضا قصب شده است توسط هم راست و هم چپ
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۵۰ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
3
81
گرسنه ایم
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۱:۱۸ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
از کی گرسنه ای دقیقا؟
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۵:۴۸ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
از اول ...دقیقا گرسنه مانده ایم
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۵:۵۵ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
از وقتی که رئیس بانک ملی دولت پاکدستتون با 3000000000000 به کانادا گریخت.
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۸:۲۰ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۱
اززمانی که 2میلیاردیورو توسط زنجانی ومعاونین ریس دولت .... که همگی در زندان هستند هاپلی هاپو کردند
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۲۱:۱۰ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۱
از زمانیکه 100ها میلیارد دلاردر دولت هاپولی شدو رفت...
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۰۹ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
102
5
عامل وضع اقتصادی امروز فقط اصلاح طلبان هستند.
پاسخ ها
ناشناس
| United States of America |
۱۳:۳۸ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
اگر دوست دارید خود را فریب دهید مشکلی نیست.
ناشناس
| United States of America |
۱۳:۴۶ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
شما ها فقط ادعا دارید بفرما کشور دست چه کسانی است
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۵:۵۶ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
چون تندروها اصلا نمیدانند اقتصاد چیست و با استخاره کشورداری میکنند.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۲۲ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
84
13
عامل وضعیت اقتصادی فعلی دولت منتخب اصلاح طلبان است خدا ازشون نگذره.
پاسخ ها
ناشناس
| United States of America |
۱۳:۴۷ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
مردم بهتر می دانند اشکال از کجا است چرا رفراندم نمی گذارید
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۳:۵۴ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
صدا و سیما زیاد میبینی برا آخرتت خوب نیست . فکر میکنی دولت از حکومت جداست؟
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۵:۴۱ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
عامل اسراییل
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۸:۵۷ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۲
عامل لجاجت است از اولش هم این لجاجت پدر من را درآورد.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۶:۰۴ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
55
20
مردم خوب میدانند در تمامی انتخابات اصلاح طلبان سر مردم کلاه گذاشتند.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۶:۱۴ - ۱۳۹۸/۰۹/۳۰
63
5
لطفا آفتاب منتشر کند.
کسانی که شعار می دهند«دیگه تمومه ماجرا»طبقه جدید نیستند.دقیقا پادوهای مدعیان اصلاح و در واقع پادوی مدعیان استحاله نظام جمهوری اسلامی هستند.اطاق فکر مدعیان اصلاح سالهاست که دنبال تغییر نظام هستند.گاه،گاهی نظر خود را علنی کرده اند و امروز(به اشتباه)فرصت را مناسب می بینند.ضمنا من اصلاح رویه های نادرست را قبول دارم اما این امر باید با رعایت اصول انقلاب اسلامی و در چارچوب نظام انجام پذیرد.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۴۲ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۱
93
6
تنها راه حل برون رفت از تمام مشکلات در جامعه ،تبعیت و پیروی بی چون و چرا از رلایت فقیه و رهبری است. همانطور که پیر جماران فرمود: "پشتیبان ولایت فقیه باشید تا به شما و مملکت شما آسیبی نرسد" . والسلام.
پاسخ ها
خشایار
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۲:۴۳ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۲
از منفی و مثبت های حرفت میشه فهمید دقیقا مردم چی میخوان، هه!
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۸:۵۹ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۲
آره !!!!!!!!!!!!!؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۵:۰۸ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۵
منفی مثبت های اینجا یا منفی مثبت های فارس نیوز ملاک نیست
یعنی همه مردم دنباله رو شما هستند
مردم اونایی هستند که بعد شلوغ بازی آبان ماه با وجود سختی معیشت صف شون رو از صف اشرار و منافقین جدا کردن
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۰۱ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۱
2
65
اصلاح طلب، اصول گرا دیگه تموم ماجرا
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۳۰ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۱
1
36
چرا نظرات را منتشر نمی کنید ................
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۲:۵۳ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۱
0
39
منظور از این شعار این است که افرادی که اصلاح طلب هستند اصولگرایان را قبول ندارند و افرادی که اصولگرا هستند اصلاح طلبان را قبول ندارند لذا تا الان هر زمان مردم شرکت کردند اصلاح طلبان برنده انتخابات شدند ه اند و هر زمان مردم مشارکت نداشته اند اصولگرایان در انتخابات برنده بوده اند منظور از این بازی تمامه ماجرا یعنی ما دیگه هیچ کدام از طرفداران دو طیف در انتخابات شرکت نمیکنیم و فرقی ندارد که چه کسی در راس امور قرار گیرد و الان نتیجه نهایی بی تفاوتی نسبت به دوگروه است حالا خودتان ...
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۸:۵۹ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۲
اصول گرا و اصلاح طلب بازی است مشکل جای دیگر است
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۵۶ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۱
1
42
هرکس باد بکارد طوفان درو می کند
محصول دروغ و تبعض و بردگی و فقر و آه و افسوس و خون جگر خوردن نیست!
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۵:۵۰ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۱
0
34
معنی که خیلی مشخص است اما کو گوش شنوا
اینها(اصولگرا و اصلاح طلب) با سر رفتند در خم عسل فکر کردید به راحتی ول میکنند
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۵:۴۹ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۲
14
1
اصلا چرت و پرت نوشته
ال یاسین
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۱۴ - ۱۳۹۸/۱۰/۰۲
5
9
بدون ..... میشود .
بدون اینترنت نمیشود .

زندگی بدون اینترنت امکان ندارد .
ازاد
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۵۰ - ۱۳۹۸/۱۰/۱۰
0
6
این اول ماجراست صبر کن تا اخرشو ببینی
نظر شما
پرطرفدار ترین عناوین