التهاب در بازار جهانی؛ قیمت نفت به زیر صفر دلار می‌رسد؟ کدام کشورها سود و کدام زیان می‌کنند؟
همزمان با سقوط قیمت جهانی نفت به سطح ۱۷ سال گذشته، ادعای اخیر پُل سانکی، مدیر عامل بانک سرمایه‌گذاری ژاپنی «میزوهو» مبنی بر این که احتمال منفی شدن بهای نفت وجود دارد، این سوال را مطرح کرده که چه زمانی و چگونه ممکن است قیمت نفت به کمتر از صفر دلار برسد؟
آقای سانکی مدعی شده که همزمانی جنگ قیمتی روسیه و عربستان با سرکوب تقاضای نفت به دلیل رکود ناشی از شیوع ویروس کرونا می‌تواند چنان طوفانی از عرضه نفت ایجاد کند که بهای این حامل انرژی را به زیر صفر دلار برساند.
اما این روزها او تنها کسی نیست که از احتمال ثبت قیمت منفی نفت سخن می‌گوید.
شرکت هلندی ویتول که در حوزه تجارت نفت فعال است، پیش‌بینی کرده که تقاضای جهانی نفت تحت تاثیر تعمیق رکود اقتصادی ناشی از شیوع شتابان ویروس کرونا روزانه ۲۰ میلیون بشکه در روز کاهش یابد. این رقم معادل ۲۰ درصد عرضه فعلی نفت در جهان است.
همزمان روسیه و عربستان پس از شکست مذاکرات آنها برای کاهش سطح تولید، اعلام کرده‌اند که با هدف حفظ سهم بازار خود، تولید و عرضه نفت را تا حد ممکن افزایش خواهند داد.
این دو کشور برآورد کرده‌اند که در مجموع ۳ میلیون بشکه به تولید و عرضه روزانه نفت خود بیفزایند.
هر چند که دولت آمریکا اعلام کرده که طی هفته‌های آتی حدود ۷۷ میلیون بشکه نفت خریداری خواهد کرد ولی به باور کارشناسان این خرید از روزانه ۲ میلیون بشکه تجاوز نخواهد کرد و بر همین اساس مانع از حذف مازاد قابل توجه نفت در بازار نخواهد شد.
بدین ترتیب برخی تحلیلگران بازار نفت معتقدند که با ادامه وضع موجود، مازاد روزانه بازار جهانی نفت حداقل ۲۰ میلیون بشکه در روز خواهد بود و این حجم نفت به سرعت می‌تواند ذخایر نفتی کشورها را لبریز کند.
در همین حال، فرانسیسکو بلانش، تحلیلگر ارشد بانک آمریکا پیش‌بینی کرده که با ادامه شیوع ویروس کرونا و برقراری جنگ قیمتی میان روسیه و عربستان در سه ماهه دوم سال جاری میلادی، جهان با مازاد عرضه ۹۰۰ میلیون بشکه نفت مواجه خواهد شد. این در شرایطی خواهد بود که به اعتقاد او کشورهای جهان در حال حاضر در مجموع ۱.۵ میلیارد بشکه ذخیره نفتی دارند.
هر چند که قیمت هر بشکه نفت پایه برنت به سطح نرخ آن در ۱۷ سال پیش رسیده و همچنان کمتر از ۳۰ دلار معامله می‌شود ولی آقای بلانش تاکید می‌کند که با ادامه وضع موجود، جهان می‌تواند با سقوط شدیدتر قیمت نفت مواجه شد.
مدیر عامل بانک سرمایه‌گذاری میزوهو معتقد است که قیمت نفت زمانی منفی خواد شد که مازاد زیادی در بازار وجود داشته باشد ولی دیگر امکان ذخیره‌سازی آن وجود نداشته باشد، لذا تولیدکنندگان نفت ناچار می‌شوند برای ذخیره‌سازی آن توسط سایر کشورها هزینه پرداخت کنند.
کدام کشورها سود و کدامیک زیان می‌کنند؟
تحلیلگر ارشد بانک آمریکا معتقد است، با ادامه عرضه مازاد نفت، چین همچنان تلاش خواهد کرد که با افزایش ظرفیت ذخیره سازی خود از نفت ارزان بهره‌مند شود ولی سقوط شدید قیمت نفت موجب خواهد شد تا آمریکا و کانادا از بازار خارج شوند. اما بیشترین آسیب ناشی از سقوط قیمت نفت متوجه اقتصادهای نفتی متزلزل در ایران، ونزوئلا، عراق و نیجریه خواهد شد و اقتصاد این کشورها را وارد مرحله فروپاشی خواهد کرد.
البته به اعتقاد او بدبینانه‌ترین سناریوی پیش روی بازار نفت که سقوط قیمت‌ها به زیر صفر دلار است، در شرایطی رخ خواهد داد که روسیه و عربستان در حادترین مرحله جنگ قیمتی تمامی ذخایر خود را نیز عرضه کنند. البته در این صورت، احتمال این که دو طرف به سمت آتش‌بس رضایت بدهند و تولید خود را با هدف رشد قیمت‌ها کاهش بدهند، وجود دارد.
اما رخداد این سناریو تا حدود زیادی وابسته به این است که رکود حاصل از شیوع کرونا تا چه زمانی اقتصاد جهان را تحت تاثیر خود قرار دهد، سه ماه، شش ماه یا یک سال؟
