زنگ هشدار پایان نگرانی از کرونا؛ مناطق سفید را قرمز نکنید| پیک بعدی کرونا خطرناک‌تر است؟
تصمیم اخیر ستاد ملی مبارزه با کرونا در پی اعلام شرایط سفید کرونا در برخی از شهرها و عدم توجه به جلوگیری از سفرهای غیرضرور به این مناطق است باعث انتقاد کارشناسان شده است. روزنامه جمهوری اسلامی در همین باره نوشته است "با اعلام شرایط سفید کرونا در بیش از یکصد شهر و شهرستان کشور متاسفانه با آغاز سفرهای غیر ضروری، مسافران شهرهای با شرایط قرمز، جان بومیان و ساکنان مناطق سفید را با خطر شیوع مجدد کرونا تهدید می کنند. فیلمی در فضای مجازی پخش شد که پس از اعلام وضعیت سفید کرونایی و آزادی سفرهای بین شهری، هجوم مسافران به شهر بندری چابهار را نشان می‌داد. نمایش این فیلم نشان داد نگرانی از شیوع کرونا تمام شده است که خود زنگ هشدار است! سلامتی که تاکنون به همت سخت ساکنان و بومیان به دست آمده، به یکباره دستخوش تهدید شده است. حرکت اشتباهی که می‌تواند باعث بروز بیشتر بیماری شده و نگرانی جدی برای خانواده‌های ساکن ایجاد کند. متاسفانه تصمیم اخیر ستاد ملی مبارزه با کرونا بدون اتخاذ تمهیدات لازم برای جلوگیری از سفر غیرضروری مسافران از شهرهای آلوده به مناطق سفید رخ داده است.»
به گزارش آفتابنیوز؛ آمار ابتلا به کووید-١٩ در کشور به مرز ١٠٠هزار نفر رسیده است. تعداد فوتی‌ها بالای ۶هزار نفر است و به گفته مسئولان محلی در استان‌های مختلف، هیچ نقطه خالی از ویروس در کشور وجود ندارد. حالا در این شرایط فهرست بلندبالایی از ١٣٢ شهرستانی منتشر شده که گفته می‌شود در وضع سفید به سر می‌برند. سفید یعنی کم‌خطر. مناطقی که در دو هفته قبل متوسط میزان بستری روزانه‌شان (به‌ازای هر صد‌هزار نفر) یک نفر باشد، به‌عنوان مناطق سفید شناخته می‌شوند. در توضیحات وزارت بهداشت آمده که وضع سفید به معنی بدون مخاطره‌بودن آن منطقه از نظر شیوع کرونا نیست. به گفته سخنگوی وزارت بهداشت در این مناطق تا زمانی که سفید بمانند می‌توان نماز جمعه و جماعت برگزار کرد و مکان‌های زیارتی و حرم‌ها هم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بازگشایی می‌شوند. با این همه کیانوش جهانپور می‌گوید که مناطق سفید برای همیشه سفید نمی‌مانند و هر پنج روز یک بار وضعیت‌شان بازنگری می‌شود. یعنی شرایط سفید تنها پنج روز اعتبار دارد.
روزنامه شهروند در ادامه نوشته است: با همه این توضیحات و با اینکه به گفته بسیاری از معاونان دانشگاه‌های علوم پزشکی شهرهای کشور که هیچ نقطه سفیدی در منطقه‌شان وجود ندارد، اما ستاد ملی مقابله با کرونا چند روز پیش تصمیم به اعلام اسامی مناطق سفید گرفت تا کمی از محدودیت‌هایی که به دلیل فاصله‌گذاری اجتماعی و هوشمند ایجاد شده بود، کم شود. اولویت هم با بازگشایی مکان‌های مذهبی و مساجد است. پیش از این فعالیت بسیاری از مشاغل که به تعبیر ستاد ملی مقابله با کرونا کم‌خطر بودند، در بیست‌وسوم فروردین برای کشور جز تهران آغاز شد و تهران هم سی‌ام فروردین به جمع سایر استان‌ها پیوست. آن موقع به دلیل بالا بودن آمارها و خارج‌شدن از پیک فروردین، صحبتی از وضع سفید به میان نمی‌آمد. حالا اما با انتشار فهرست ١٣٢ شهرستان سفید در ٢۴ استان مشخص شد که استان فارس با ٢٧ شهرستان و سیستان‌وبلوچستان با ١٧شهرستان بالاترین سهم را در وضع سفید دارند. وضع سفید، زرد و قرمز برای شهرهای کشور درحالی اعلام می‌شود که پیش از این علی‌اکبر حق‌دوست، مدیر کمیته اپیدمیولوژی ستاد مقابله با کرونا گفته بود: «وضع سفید یعنی پایان خطر، درحالی‌که در هیچ جای کشور وضع سفید دیده نمی‌شود. از آن طرف هم می‌گویند وضع قرمز، یعنی بیماری همچنان درحال طغیان است و اپیدمی بالاست. باز هم در کشور چنین شرایطی وجود ندارد، بنابراین به کار بردن این اصطلاحات درست نیست.»
اعلام وضع سفید در کهگیلویه نگران‌کننده است
کارشناسان می‌گویند اعلام وضع سفید خطرناک است. یکی از آنها محمدمهدی بانشی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج است. او می‌گوید: «اعلام وضع سفید می‌تواند منجر به افزایش رفت‌وآمدها و در ادامه بالا رفتن میزان شیوع شود. اگر ترددها افزایش پیدا کند، اپیدمی هم قابل انتظار است. الان همه استان‌ها براساس پروتکل‌های وزارت بهداشت پیش می‌روند و اجازه آغاز فعالیت‌های اقتصادی با دستور وزارت بهداشت و ستاد ملی مقابله با کرونا انجام می‌شود.» به گفته او استان کهگیلویه‌وبویراحمد از نظر میزان شیوع کووید-١٩ وضع قابل قبولی دارد، اما وضع سفید، زرد یا قرمز موضوعی است که وزارت بهداشت باید اعلام کند. با این همه بانشی می‌گوید هنوز از طرف وزارت بهداشت برای بازگشایی مکان‌های مذهبی به آنها اعلامی نشده است. شهرستان‌های باشت، بهمئی، چرام، دنا، لنده و مارگون جزو شهرستان‌های این استان‌اند که در فهرست ستاد ملی مقابله با کرونا در وضع سفید قرار گرفته‌اند.
پیک بعدی در خراسان رضوی خطرناک‌تر است
در این فهرست نام چهار شهرستان استان خراسان‌رضوی هم دیده می‌شود؛ جغتای، جوین، درگز و کوه سرخ. حمیدرضا رحیمی، دبیر قرارگاه دانشگاهی مبارزه با کرونای استان خراسان‌رضوی پیش از اعلام این فهرست می‌گوید که خراسان‌رضوی یکی از استان‌ها با شیوع بالای کروناست و جمعیت زیادی هم دارد، اما اتفاقی که افتاده این است که با مدیریت درست، میزان بروز کرونا در این استان پایین آمده، یعنی موارد جدید ابتلا نسبت به موارد قبلی کم است: «روند ابتلا در این استان نزولی است. البته این موضوع نباید برای افراد اطمینان کاذب ایجاد کند، یعنی بگویند که خراسان‌رضوی اوضاعش خوب است، پس ترددها را بیشتر کنیم یا حتی به این استان رفت‌وآمد کنیم.»
براساس اعلام دانشگاه علوم پزشکی خراسان‌رضوی درحال حاضر میزان شیوع در استان‌های خراسان‌شمالی و جنوبی متوسط است، در سمنان و یزد آمارها بالاست و همین همجواری شرایط کنترل‌شده خراسان‌رضوی را نگران‌کننده کرده است: «ما به‌عنوان دانشگاه علوم پزشکی مشهد از بابت بالارفتن آمارها نگرانیم. ترددها نسبت به قبل افزایش پیدا کرده است و می‌ترسیم پیک دوم اتفاق بیفتد، چراکه پیک دوم خطرناک‌تر است.» به گفته او افزایش موارد ابتلا در پیک دوم چندین برابر پیک اول خواهد بود، یعنی این‌طور نیست که میزان شیوع افزایش ۵درصدی داشته باشد، ممکن است به یکباره آمارها صددرصد افزایش پیدا کند: «در خراسان‌رضوی از نوزدهم فروردین موارد بروز کم شده و این استان در گروه سبز قرار گرفت. اما هنوز نمی‌توان با قطعیت گفت که همچنان در این شرایط قرار داریم، چراکه در روزهای گذشته آغاز برخی فعالیت‌ها ممکن است روی آمارها تأثیر بگذارد و تأثیر آن را تا ١۴ روز دیگر مشاهده کنیم.» به گفته او درحال حاضر مترو مشهد تعطیل است و با اینکه ترافیک در شهر ایجاد شده، اما ترجیح این است که مردم هر چقدر دیرتر از حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند، بهتر است. بررسیها نشان می‌دهد ٢۶درصد ابتلا در حمل‌ونقل عمومی اتفاق می‌افتد. در خراسان‌رضوی هنوز خبری از بازگشایی حرم مطهر و مساجد در مشهد نیست؛ مسئولان این استان منتظر اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا هستند.
فقط ۵درصد از اهالی همدان ایمن‌اند
بیست‌وششم بهمن بود که نخستین مورد بیماری در استان همدان دیده شد. بیمار از سه روز قبل نشانه‌های تنگی نفس، سرفه و تب داشت و بررسیها نشان می‌داد که او سابقه سفر به قم را داشته است. بیمار را به بیمارستان منتقل می‌کنند و وقتی نتیجه آزمایش از تهران می‌آید، مشخص می‌شود که به کووید-١٩ مبتلاست. همدان حالا جزو استان‌هایی است که در بروز کووید-١٩ روند نزولی را تجربه می‌کند و آخرین گزارش کمیته اپیدمیولوژی وزارت بهداشت در گروه استان‌های با بروز کم قرار گرفته که با رنگ سبز مشخص شده است. منوچهر کرمی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان و رئیس مرکز بهداشت این استان می‌گوید که در شهرستان‌های این استان تعداد زیادی طلبه و کشاورز زندگی می‌کنند که همواره در رفت‌وآمدند. کشاورزان اغلب در کبودرآهنگ و فامنین مستقرند. از سوی دیگر استان همدان با اراک، کردستان، رباط‌کریم، کرمانشاه و … مراودات زیادی دارد و مدام از این استان‌ها به همدان رفت‌وآمدهای زیادی رخ می‌دهد. به گفته او با شروع شیوع کرونا در این استان مشخص شد افراد درگیر این بیماری سابقه مسافرت به استان‌های پرشیوع دارند یا از آن استان‌ها میهمان به خانه‌شان رفت‌وآمد کرده است.
نخستین پیک این بیماری اوایل اسفند در همدان شروع شد. موج دوم به فاصله بیست‌وششم اسفند تا چهارم و پنجم فروردین رخ داد که ١٠ تا ١٢ مورد نسبت به پیک قبلی افزایش داشت. تا اواسط هفته گذشته ٨١٢ مورد قطعی ابتلا در استان ثبت شده بود که از این تعداد حدود ٧٠درصد ساکن مناطق شهری و ٣٠درصد روستایی‌‌اند. تعداد فوتی‌ها ٨۶ مورد و بهبودیافته‌ها ۶۶٨ مورد بود. براساس اعلام معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان از بیستم اسفند تردد مسافران به این استان آغاز شد و بعدا آثار این سفرها در آمارها دیده شد: «اپیدمی دوم تحت‌تأثیر این رفت‌وآمدها اتفاق افتاد، به همین دلیل بلافاصله تمامی مراکز خطر مثل سوییت‌های اقامتی و هتل‌ها تعطیل شدند و در اماکن توریستی نیروی انتظامی مستقر شد و مسافران را به شهرهای خودشان برمی‌گرداند.» حالا که صحبت از استان‌های سفید می‌شود کرمی تأکید می‌کند که همدان با اینکه آمار شیوع بالایی ندارد، اما جزو استان‌های سفید شناخته نمی‌شود: «بررسی‌های اپیدمیولوژی ما نشان می‌دهد که تنها ۵درصد از مردم این استان در برابر بیماری ایمنی دارند. بنابراین با کوچک‌ترین خطایی، دوباره آمارها بالا می‌رود.» به گفته او پایدار ماندن وضع فعلی در استان همدان به همکاری شهروندان، انجام خریدهای امن و تاب‌آوری بیماران بستگی دارد. در فهرست منتشر شده از مناطق سفید، نامی از شهرستان‌های این استان برده نشده است.
حدود ۵٠ فوتی در سیستان‌وبلوچستان
سهم استان سیستان‌وبلوچستان در فهرست شهرستان‌های سفید به میزان قابل توجهی بالاتر از استان‌های دیگر است. براساس اعلام ستاد مقابله با کرونا، ١٧شهرستان این استان به‌عنوان مناطق سفید شیوع کرونا معرفی شده‌اند و به‌زودی بازگشایی‌های بیشتری در اماکن مختلف با اولویت مکان‌های مذهبی خواهیم داشت. این استان در گزارش‌های اخیر کمیته اپیدمیولوژی وزارت بهداشت همواره به‌عنوان استانی با بروز کم کرونا شناخته می‌شود. این درحالی است که سیستان‌وبلوچستان ١١درصد از مساحت کل کشور را در خود دارد. ردپای ویروس یک هفته پس از اعلام رسمی در قم، در این استان دیده شد و تا بیست‌ونهم اسفند تعداد مبتلایان را به ١٠۶ نفر رساند. حالا اما آمارها افزایش پیدا کرده و تا سه روز پیش ۶۶۴ نفر مبتلا و ۵٠ فوتی ثبت شده بود. بیشترین آمار با ۴۵٣ مورد ابتلا مربوط به منطقه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی زاهدان بود و پس از آن دانشگاه علوم پزشکی زابل با ١۴٣ مورد و دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر با ۶٨مورد قرار می‌گیرند. با این همه اما شرایط در استان سیستان‌وبلوچستان از نظر شیوع ویروس حکایت از کنترل بیماری دارد.
براساس اعلام قاسم میری علی‌آباد، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، یکی از دلایلی که موارد ابتلا در این استان دیرتر دیده شد دور بودن استان از کانون‌های اولیه عفونت بود. دلیل دیگر پراکندگی شهرستان‌های استان بود: «البته موارد بیماری در زاهدان به دلیل بالا بودن جمعیت، بیشتر از شهرستان‌های دیگر بود. حدود ٧٠٠هزار نفر از جمعیت ٣میلیون نفری استان در زاهدان زندگی می‌کنند. به همین دلیل به سرعت برای کنترل بیماری اقدام شد. در کنار همه اینها جوان بودن جمعیت استان، فاکتور مهمی بود، چراکه ٣٨درصد جمعیت استان زیر ١۴سال و ۴۵درصد هم زیر ٢٠سال دارند. درحالی‌که گفته می‌شود موارد ابتلا در این گروه سنی کمتر از گروه‌های سنی دیگر است. جمعیت مسن استان هم بالا نیست.» براساس اعلام معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، شرایط فعلی استان از نظر میزان شیوع نسبت به بیست‌ونهم اسفند، ۶برابر شده است و بیشترین موارد هم مربوط به ١٠ روز اخیر است.» با همه اینها اما ستاد ملی مقابله با کرونا به استناد گزارش‌های رسیده از این استان، اقدام به اعلام وضع سفید در ١٧ شهرستان این استان کرده است. میری علی‌آباد می‌گوید که هنوز درباره بازگشایی مکان‌های مذهبی در مناطق مشخص شده تصمیمی گرفته نشده است.
هر روز ۶ نفر به آمار ابتلای چهارمحال اضافه می‌شوند
در میان استان‌های کشور، چهارمحال‌وبختیاری هم در گروه استان‌های با بروز کم کووید- ١٩ شناخته می‌شود. براساس اعلام راشد جزایری، رئیس مرکز بهداشت استان تا روز شنبه، ۴٠٩مورد مثبت ابتلا و ٢٧ مورد فوتی گزارش شده و هر روز به‌طور میانگین ۶نفر به آمار ابتلا اضافه می‌شود و تقریبا هر ١٠ روز یک بار یک نفر در اثر ابتلا به این بیماری جانش را از دست می‌دهد. جزایری که معاون بهداشتی دانشگاه شهرکرد هم است، در توضیح بیشتر وضع این استان می‌گوید: «نخستین مورد ابتلا در این استان در دهم اسفند ماه دیده شد و مربوط می‌شد به مردی که دختر بیمارش را به مرکز درمانی آورده بود اما بعدا مشخص شد خودش بیمار است. جواب آزمایشی که از او گرفته شد پانزدهم اسفند آمد که نشان می‌داد مثبت است. آزمایش دخترش هم مثبت بود. بررسی‌های ما نشان داد پسرعموی این فرد از قم آمده و با آنها در ارتباط بود. مرگ مادر یکی از طلبه‌ها که از قم به شهرکرد آمده بود هم دومین یا سومین مورد مرگ در اثر ابتلا به کرونا بود.»
براساس اعلام جزایری، این استان به محض اعلام شیوع کرونا در قم، اقدامات را شروع کرد که یکی از آنها کنترل ٢٧ مبدأ ورودی به این استان و برگرداندن مسافران غیربومی در آستانه تعطیلات نوروز بود: «این اقدام سبب شد تا دو هفته تمام استان سفید بماند.نخستین مورد و موارد بعدی به صورت عمودی با هم ارتباط داشتند و بیماری را از استان‌های قم، تهران و یزد و یا استان‌های شمالی وارد استان کرده بودند.» به گفته او شهرستان کوهرنگ جزو مناطقی بود که تا یکم اردیبهشت حتی یک مورد ابتلا هم نداشت اما حالا دو سه مورد ابتلا در آن دیده شده است: «شانزدهم فروردین با ٩٨,٢درصد غربالگری استان برتر در بیماریابی بودیم. ١٣۵هزار نفر هم افراد با بیماری‌های زمینه‌ای شناسایی شدند.» به گفته جزایری، انجام تست، قرنطینه افراد مثبت و شناسایی افرادی که در سه روز گذشته نشانه‌های ابتلا داشتند ازجمله اقداماتی است که درحال انجام است و در کنترل شیوع تأثیر گذاشته.
رئیس مرکز بهداشت استان چهارمحال‌وبختیاری با این همه معتقد است که نمی‌توان مناطق را براساس سفید یا قرمز و زرد تقسیم‌بندی کرد، بازگشایی فعالیت‌ها به صورت تدریجی موثرتر از سفید یا قرمز و زرد اعلام کردن استان‌ها و تقسیم‌بندی آنهاست. چراکه اعلام رنگ‌ها می‌تواند برای برخی سوء تفاهم ایجاد کند و منجر به آغاز رفت‌وآمدها و حتی ورود توریست و ایجاد پیک‌های جدید شود: «اعتبار وضع سفید حدود ١۴روز است، اگر در هفت روز منطقه‌ای بستری نداشته باشد سفید معرفی می‌شود. اگر روزانه یک تا دو نفر باشد زرد است و اگر بیشتر، قرمز.» به گفته او، از ١٠شهرستان این استان، پنج شهرستان وضع سفید دارند، یکی از آنها هم کوهرنگ است اما موضوعی که این شهرستان را از نظر شیوع تهدید می‌کند کوچ عشایر از خوزستان به این منطقه است؛ عشایری که مرتع و دام دارند و نمی‌توان جلوی آنها را گرفت. دو سه روز است که این کوچ شروع شده. این افراد از مناطق پرشیوع کرونا می‌آیند. براساس اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا، شهرستان‌های خانمیرزا و کیارا در استان چهارمحال‌وبختیاری به‌عنوان مناطق سفید معرفی شده‌اند.
بیش از ٧٠٠ مورد ابتلا و ۵٠ فوتی در کرمان
در کرمان هم نخستین مورد ابتلا مربوط می‌شود به ششم اسفند. وقتی خانواده‌ای با نشانه‌های کرونا مراجعه کردند و مشخص شد در بهمن ماه سفری به قم داشته‌اند. بررسیها نشان می‌دهد که در این مدت استان کرمان یک پیک را به‌طور کامل از سر گذرانده و در سه چهار روز گذشته مواردی از افزایش بیماری داشته اما اغلب سرپایی بوده است. تا روز شنبه بیش از ٧٠٠ مورد ابتلا و ۵٠ مورد مرگ در این استان گزارش شده و براساس اعلام دانشگاه علوم پزشکی، در چند روز گذشته موارد مرگ ثابت مانده و هر دو سه روز یک مورد مرگ ثبت می‌شود. وحید احمدی طباطبایی که معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان است می‌گوید یکی از دلایل کنترل شدن ویروس در این استان، بیماریابی فعال و ردیابی افراد نزدیک بیماران بود، همین هم شده تا آمار ابتلا در کرونا کم شود. براساس تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا، شهرستان‌های بافت، رودبار جنوب، ریگان، فاریاب، فهرج، کهنوج، کوهبنان و منوجان جزو مناطق سفید این استان هستند. هنوز اما بازگشایی‌های جدیدی اتفاق نیفتاده است.
منتظر پیک دیگری در فارس هستیم
دهم اسفند ماه بود که نخستین مورد ابتلا در استان فارس گزارش شد. بیمار طلبه‌ای بود که از استان قم به استهبان فارس رفته بود. حالا براساس گزارش روز یکشنبه، تاکنون ٨٧ نفر در این استان جان‌شان را در اثر این بیماری از دست داده و ٣هزار و ٧٣۶ نفر هم مبتلا شده‌اند. هر چند که به گفته معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز از میان مبتلایان ٣هزار و ٢٢۵ نفر هم بهبود یافته‌اند. به گفته عبدالرسول همتی، بیشترین میزان ابتلای روزانه مربوط می‌شود به هفدهم فروردین که شمار مبتلایان به ١۴٨ نفر رسید. درحال حاضر اما هر چند روز یک بار، یک مورد فوتی در این استان گزارش می‌شود. استان فارس یکی از استان‌های سبزرنگ است که بروز کووید-١٩ در آن پایین است. با این حال به گفته همتی، هیچ شهرستانی شرایط سفید را ندارد. او می‌گوید: «ما تمایلی به اعلام شهرهای سفید نداریم و حتی می‌خواهیم سختگیرانه‌تر رفتار کنیم تا شیوع کنترل شود.» به گفته او براساس تعریف وزارت بهداشت هر منطقه‌ای که ٢٨روز موردی از ابتلا نداشته باشد یا در ١۴ روز موردی از بستری و فوت در آن گزارش نشده باشد، وضع سفید دارد.
براساس خواسته وزیر بهداشت قرار است تا هفته آینده دسته‌بندی‌ها مشخص شود. استان فارس در فهرست اعلام شده از شهرستان‌های سفید بالاترین سهم را دارد. به طوری‌که ٢٧ شهرستان این استان یعنی آباده، ارسنجان، اقلید، اوز، بختگان، بوانات، بیضا، پاسارگاد، خرامه، خرم‌بید، خفر، خنج، داراب، رستم، زرقان، زرین‌دشت، سپیدان، سروستان، فراشبند، فیروزآباد، قیر و کارزین، کوار، کوهچنار، لامرد، ممسنی، مهر، نی ریز به‌عنوان مناطق سفید معرفی شده‌اند. حالا معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز می‌گوید که با آغاز فعالیت‌ها از بیست‌وسوم فروردین، به احتمال زیاد باید منتظر پیک دیگر در این استان بود که تا آخر هفته این اتفاق می‌افتد.
حتی اگر پولتان تمام شده صادقانه به ملت بگویید واز افراد ویا تشکل های مورد اعتماد ملت برای کمک به آسیب دیده گان استفاده کنید 
ایت الله اعرافی در جلسه دولت پیگیر چه موضوعی بوده است! پول خزانه به ته کشیده که دیگه چوب حراج زده اند به همه چی توی بورس . شرکت های زیان ده آخه سهامشون چه به درد میخوره 
به نظر میرسد که فشار ها بر منطق میچربد. بنابراین اجتماعات را آزاد کنید ولیکن حتما گوشزد کنید که رفتن به چنین محافلی امکان ابتلا و احتمالا فوت را تا ۸۰٪ افزایش می‌دهد و مردم به منظور جلوگیری از شیوع و ابتلا به این بیماری از نزدیکی با افرادی که در چنین جماعتهائی شرکت می‌کنند شدیدا پرهیز کنند. اگر واقعا افرادی هستند که اعتقاد دارند برای نزدیکی به خداوند نیاز به شرکت در این‌محافل هست نباید با آنها به مقابله پرداخت. حل یک سری از مسائل نیازمند آموزش بلندمدت هست. 
