پس از شیوع ویروس کرونا در استان، اصناف خدماتی که تمام طول سال را در انتظار ورود جمعیت 15 میلیونی زائر به مشهد بودند تا سود سالیانه خود را به دست آورند و هزینههای سرسامآور مانند اجارههای میلیونی را پرداخت کنند، بعضاً برای رعایت مسائل بهداشتی و بنا بر دستورالعملهای بالادستی تعطیل شدند و بدون مشتری و فروش ماندند.
دولت برای حمایت از بنگاههای اقتصادی متضرر از کرونا بنا دارد، تسهیلات با نرخ 12 درصد را به بنگاههایی که در 13 رسته متضرر از کرونا بهصورت مستقیم و غیرمستقیم آسیبدیدهاند، واگذار کند. شرط واگذاری قبول تعهد حفظ کارگر و بر اساس فهرست بیمه ارسالی به تأمین اجتماعی دی و بهمن 98 خواهد بود که متقاضی باید در سامانه « کارا» ثبتنام و مراحل اخذ تسهیلات را طی کند و پس از تایید نهایی توسط وزارتخانههای متبوع میتواند برای دریافت تسهیلات از هفته دوم خرداد به بانکهای عامل مراجعه کند.
گلایه صنوف
سرانجام طی هفته گذشته امکان ثبتنام متقاضیان در سامانه « کارا» فراهم شد اما اینکه در این مدت اتحادیهها و اصناف مشمول دریافت این تسهیلات چه استقبالی از آن کردهاند، سؤالی است که شرف زاده رئیس اتحادیه فروشندگان آبمیوه و بستنی مشهد در پاسخ به آن میگوید: بخشی از نیروهای فعال در این حوزه روزمزد هستند و شرط فهرست بیمه شرایط را سخت کرده است. بنده بهعنوان رئیس اتحادیه طی سه روز گذشته به سامانه کارا مراجعه کردم، بهرغم اینکه لیست سه نفره بیمه ارائه کردم، پیغام سامانه این بود که کارگاه تولید و فروش بستنی بنده در اولویت دریافت تسهیلات نیست.
امیریان رئیس اتحادیه رستورانداران مشهد نیز با بیان اینکه 80 درصد رستورانداران مشهد برای دریافت تسهیلات در سامانه کارا ثبتنام کردهاند، میگوید: متأسفانه بهرغم وعدههای دادهشده شرایط دریافت تسهیلات بسیار سخت است و همکاران بنده وقتی به بانکها مراجعه میکنند با برخوردی مواجه میشوند که گویی بنا نیست این تسهیلات داده شود؛ تضامینی مانند داشتن ضامن کارمند و ضامن کاسب و بازاری و شرایط بیمه و مدارک موردنیاز بسیار سختگیرانه است.
لسان طوسی رئیس اتحادیه فروشندگان پوشاک مشهد از کندی رویه پرداخت تسهیلات گلایه میکند و میگوید: بنا بود این سامانه پیشتر از اینها راهاندازی شود. الآن نیز که ثبتنام شروعشده است معلوم نیست واقعاً اجرایی خواهد شد و شرایط دریافت تسهیلات و نوع برخورد بانکها چگونه خواهد بود. فروشندگان پوشاک بهشدت متضرر شدهاند؛ فروشی نداشتهاند و از طرفی مجبورند اجناس خود را با قیمتهای استوک به بازار عرضه کنند.اما آیا واقعاً این بستههای حمایتی دولت دردی را از بنگاهها و صنوف متضرر دوا میکند؟
رئیس اتاق اصناف مشهد در پاسخ به این سؤال توضیح میدهد: واحدهای صنفی در سطح کشور بهطور متوسط با کاهش 70 درصدی فروش در این سه ماه مواجه شدهاند که بالطبع برای مشهد با توجه به اینکه بخش عمدهفروش ناشی از حضور جمعیت میلیونی زائران است، این افت فروش شدیدتر بوده است.محمود بنانژاد میگوید: درباره اینکه بناست بر اساس لیست بیمه تأمین اجتماعی این تسهیلات پرداخت شود،دو ایراد اساسی وجود دارد؛ اول اینکه بخشی از واحدهای صنفی بهصورت «خویش گردان» فعالیت میکنند و کارگری را تحت پوشش خود ندارند که برای آن لیست بیمه در اختیار تأمین اجتماعی قرار دهند که عملاً این واحدهای صنفی که بهطور عمده فروشندهها هستند از شمول دریافت تسهیلات، بهرغم اینکه متضرر شدهاند، خارج میشوند.وی میافزاید: از سوی دیگر بخش عمدهای از واحدهای صنفی و خدماتی، نیروهای خود را به دو گروه تقسیم میکنند؛ گروه اول نیروهای ثابت و دارای بیمه هستند و گروه دوم کارگرهای روزمزد و موقتاند که بدون بیمه فعالیت میکنند، مانند بنگاههای خدماتی، رستورانها و تالارها، که عملاً این بخش از بنگاهها نیز برای دریافت تسهیلات در نظر گرفتهشده با مشکل مواجه خواهند شد، درصورتیکه بیشترین ضرر متوجه این اصناف بوده است.رئیس اتاق اصناف مشهد، گریزی به آمار واحدهای صنفی مشهد میزند و میگوید: هماکنون بیش از 140 هزار واحد صنفی، در مشهد فعالیت میکنند که 120 هزار واحد آن دارای پروانه رسمی هستند. از این تعداد حدود 20 هزار واحد خواربارفروشی و میوهفروشیها هستند که در این دوره تعطیل نشدهاند و بهنوعی فعالیت داشتند. 120 هزار واحد باقیمانده، همگی حداقل با کاهش 70 درصدی فروش در سهماهه گذشته روبهرو بودهاند.بنانژاد میافزاید: اگر بخواهیم 13 رسته مشمول دریافت تسهیلات را برآورد کنیم، از مجموع 120 هزار واحدی که با کاهش 70 درصدی فروش روبهرو بودهاند، تنها 40 هزار واحد در قالب 13 رسته موردحمایت قرار میگیرند و 80 هزار واحد دیگر از این تسهیلات بیبهره خواهند ماند. حدود 50 هزار واحد صنفی فعال در مشهد، بنگاههای فنی هستند؛ مانند تعمیرگاهها و صنف موبایل فروشها و امثال آن که بهرغم متضرر شدن در شمول رستههای سیزدهگانه قرار نمیگیرند.
تنها 20 تا 30 درصد صنوف مشمول میتوانند تسهیلات بگیرند
وی درباره اینکه چه تعداد واحد صنفی قادر به دریافت این تسهیلات هستند، میگوید: از مجموع 40 هزار واحد صنفی که در قالب رستههای سیزدهگانه قرار میگیرند، بنا به دلایلی مانند نداشتن فهرست کارگر حق بیمه و خویشگردان بودن، تنها 20 تا 30 درصد واحدها میتوانند از این تسهیلات بهره ببرند.عضو هیئترئیسه اتاق اصناف کشور تصریح میکند: درباره اینکه بیان میشود دولت برای اینکه جلوی برخی سوءاستفادهها را برای اخذ این تسهیلات بگیرد لیست بیمه تأمین اجتماعی را مبنا قرار داده است،باید گفت اولاً این تسهیلات بلاعوض نیستند، ثانیا سود در نظر گرفتهشده 12 درصد است و شرایط دریافت آن مشکل، لذا آنچنان تسهیلات خاصی نیست که کسی قصد داشته باشد سوءاستفاده کند.بنانژاد میافزاید: بنده شخصاً به همه اتحادیهها و اصناف در جلسات مختلف گفتهام که تا جایی که میتوانند فعلاً بنا را بر فروش بدون سود بگذارند تا بتوانند از این وضعیت خارج شوند و از این تسهیلات استفاده نکنند؛ زیرا سابقه نشان داده است بانکها در تابستان به شما چتر میدهند و در زمستان آن را از شما میگیرند و معلوم نیست واقعاً سودی که اخذ میکنند همان 12 درصد است یا بیشتر میشود.