کنکوری ها امشب و فردا را چگونه بگذرانند؟

کنکور به خودی خود برای داوطلبان نفس گیر، اضطراب آور و استرس‌زاست، زیرا دانش آموزان بعد از ماه‌ها سعی و تلاش و مطالعه در یک آزمون تعیین کننده و سرنوشت‌ساز شرکت می کنند و کنکور را نقطه آغاز آینده تحصیلی و شغلی خودشان می دانند، اما امسال بیماری کرونا تنش‌های ناشی از کنکور را برای داوطلبان و خانواده‌های آنها دوچندان کرده است.

روانشناسان هر ساله توصیه‌های بسیاری برای کاهش اضطراب و استرس داوطلبان کنکور و جلوگیری از به هم ریختن فضای روحی و روانی آنها دارند، اما در شرایط فعلی بحث‌ها و تهدیدات مرتبط با ویروس کرونا این آرامش اندک را نیز از داوطلبان گرفته است.

نیما حقیقی، روانشناس در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه کنکور مانند هر آزمون ارزشیابی دیگر بر روی زندگی حال و آینده انسان تاثیر می گذارد، اظهار کرد: هر چیزی که تغییر مهم و بزرگی در زندگی انسان ایجاد کند خواه یا ناخواه اضطراب زاست؛ مانند ازدواج، مهاجرت، فرزندآوری و...

وی اضطراب را یک احساس دانست و افزود: احساسات انسان از افکار او نشات می گیرد و همین افکار می تواند اضطراب و استرس ما را تشدید کند. «کنکور را خراب می کنم»، «از پس کنکور بر نمی آیم»، «آینده را از دست می دهم»، «بخاطر کنکور کرونا می گیرم» و... از جمله افکار اضطراب آوری است که اگر این افکار را داشته باشیم، دچار احساس اضطراب و استرس می شود.

این روانشناس، با بیان اینکه باید افکار منفی را شناسایی و سپس افکار مثبت را جایگزین افکار منفی کنیم، گفت: «من خیلی تلاش کردم»، «اگر قبول نشوم زندگی تمام نمی شود»، «در حد توانم درس خواندم»، «توانایی خودم را در آزمون های دیگر نشان دادم» و... از جمله خودگویی هایی است که داوطلبان باید با خودشان داشته باشند تا احساس بهتری پیدا کنند.

حقیقی، اضطراب و استرس را کاملا یک امر منفی ندانست و عنوان کرد: اضطراب در حد نرمال و طبیعی کمک کننده و خوب است و باعث می شود افراد نسبت به یک موضوع مانند کنکور بی خیال نباشند و تلاش کنند و دقت و توجه خودشان را بالا ببرند و محیط اطراف حواسشان را پرت نکند، اما اضطراب و استرس زیاد و غیر منطقی موجب می شود کارایی انسان بسیار کاهش یابد و نتواند از دانسته های خود استفاده کند.

وی با بیان اینکه اضطراب زیاد موجب می شود داوطلبان به سوالات راحت نیز پاسخ غلط بدهند، خاطرنشان کرد: اضطراب و استرس مانند سرماخوردگی مسری است و لذا داوطلبان قبل و حین آزمون به مکالمه های سایر داوطلبان درباره وضعیت خود بی توجه باشند و تنها بر روی افکارشان تمرکز کنند تا دچار اضطراب نشوند.

این روانشناس، اضطراب زیاد را عامل ایجاد نفس های کوتاه و تند دانست که یک حالت تنش زاست و گفت: داوطلبان سعی کنند سر جلسه آزمون نفس های خود را عمیق و آرام کنند تا اکسیژن بیشتری به بدن آنان برسد، زیرا هرچقدر مغز انسان اکسیژن بیشتری دریافت کند، راحت تر و سریع تر به مسائل پاسخ می دهد.

تمرکز بر سوالات سخت موجب افزایش استرس می شود

حقیقی، همچنین از داوطلبان خواست شب آزمون حتما خواب خوب و کافی داشته باشند و یادآور شد: اگر شب کنکور خواب درست و مناسبی نداشته باشیم، باعث ایجاد خستگی می شود و این خستگی سر جلسه آزمون تمرکز را از ما می گیرد و دقت لازم را برای پاسخگویی به سوالات نخواهیم داشت. خوردن وعده های غذایی کامل در روز آزمون نیز به رفع خستگی و از بین رفتن احساس ضعف کمک می کند، زیرا خستگی و ضعف بر روی عملکرد ما اثر منفی می گذارد.

وی با تاکید بر لزوم مطالعه سوالات آزمون با دقت و تمرکز، عنوان کرد: توجهات افراد تحت تاثیر شرایط تغییر می کند و لذا داوطلبان سعی کنند سوالات را درست و دقیق بخوانند تا با دریافت مفهوم، پاسخگویی را برای خود راحت تر کنند. همچنین داوطلبان در ابتدا باید به سراغ سوالاتی بروند که پاسخ آنان را می دانند؛ این کار چند فایده دارد، از جمله اینکه احساس تسلط پیدا می کنند و در نهایت اضطراب و استرس آنان کاهش می یابد.

این روانشناس، با بیان اینکه تمرکز بر سوالات سخت علاوه بر افزایش استرس، موجب تلف شدن وقت می شود، گفت: داوطلبان سوالات سخت و بی پاسخ را حتما علامت گذاری کنند تا در صورت اضافه آوردن زمان، به سراغ آنان بروند. استفاده از روش رد گزینه نیز می توانند در عملکرد داوطلبان اثر مثبت بگذارد. توصیه می شود اولین نفری نباشید که جلسه آزمون را ترک می کند و اگر زمان دارید، دوباره سوالات و پاسخ ها را بررسی کنید.

وی از والدین نیز خواست فضای خانه را به ویژه در روزهای منتهی به کنکور آرام کنند و یادآور شد: دانش آموزان کنکوری یا برای این آزمون تلاش کرده اند یا تلاش نکرده اند. نتیجه کنکور برای دانش آموزانی که تلاش نکرده اند زیاد مهم نیست و لذا اضطراب زیادی نخواهند داشت، اما والدین دانش آموزانی که تلاش کرده اند باید به آنان آرامش دهند و با جملاتی مانند «نتیجه مهم نیست»، «در زمان آزمون بهترین عملکرد را داشته باش»، «فرصت برای آزمون های بعدی وجود دارد» و... نگرانی را از آنان دور کنند. همچنین وسائل مورد نیاز دانش آموز در کنکور همچون کارت ورود به جلسه، مداد و پاک کن و... به او یادآوری شود.

حقیقی، یکی از مسائل جدید اضطراب آور برای داوطلبان را «کرونا» دانست و خاطرنشان کرد: داوطلبان توجه کنند که پروتکل های بهداشتی لازم در زمان کنکور رعایت شده است و مواد ضد عفونی و فاصله گذاری اجتماعی وجود دارد و افراد بدون ماسک نمی توانند سر جلسه آزمون حاضر شوند لذا احتمال ابتلا به کرونا بسیار کم است. توصیه می کنیم داوطلبان تفکر فاجعه آمیز را کنار بگذارند و با افکار مثبت سر جلسه آزمون حاضر شوند.

داوطلبان بعد از پایان کنکور بلافاصه محل را ترک کنند

دکتر آیدین پورکاظمی، متخصص بیماری های عفونی با اشاره به تقارن کنکور با روزهای کرونایی و نگرانی از بابت ابتلا به این بیماری، اظهار کرد: خوشبختانه دستورالعمل های بهداشتی با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، برای اجرا به دانشگاه ها و موسسات آموزشی مجری آزمون های سراسری ابلاغ شده است.

وی با بیان اینکه نظارت بر اجرای موارد بهداشتی با دقت نظر بیشتری توسط سازمان سنجش آموزش کشور و وزارت بهداشت انجام می شود، تصریح کرد: داوطلبان نگرانی از بابت فضای آزمون نداشته باشند و تنها پروتکل های بهداشت فردی به ویژه ماسک را رعایت کنند.

این متخصص بیماری های عفونی، از داوطلبان خواست چند ماسک اضافه به همراه داشته باشند و گفت: سر جلسه آزمون امکان تعریق به واسطه اضطراب و استرس وجود دارد که موجب می  شود ماسک مرطوب شده و کارایی خودش را از دست دهد لذا داوطلبانی که نیاز به تعویض ماسک پیدا می کنند، ماسک جایگزین داشته باشند.

پورکاظمی، با تاکید بر لزوم استفاده از لوازم شخصی از جمله مداد و پاک کن، خاطرنشان کرد: داوطلبان سعی کنند مداد و پاک کن یدکی داشته باشند تا مجبور نشوند از دیگران بگیرند.

وی همچنین از داوطلبان خواست در زمان مقرر در محل برگزاری آزمون باشند تا با تجمیع داوطلبان مواجه نشوند و ادامه داد: حضور غیر ضروری در محل برگزاری آزمون نداشته باشید. همچنین قبل از امتحان و بعد از امتحان نیز برای چک کردن گزینه ها با همکلاسی های خود تجمع نکنید و تلفنی با آنان در ارتباط باشید.

این متخصص بیماری های عفونی، با تاکید بر لزوم رعایت پروتکل های بهداشتی در حمل و نقل شخصی و عمومی تا محل برگزاری آزمون، اضافه کرد: بعد از پایان کنکور بلافاصله محل برگزاری آزمون را ترک کنید. همچنین بهتر است داوطلبان گوشی های تلفن همراه نداشته باشند تا مجبور به تحویل و بعد پس گرفتن آن شوند، زیرا در این فرایند امکان انتقال آلودگی وجود دارد.