عوامل متعددی بر قیمت طلا اثر میگذارد. اما در شرایط کنونی انتخابات آمریکا، ویروس کرونا، جنگ تجاری آمریکا و چین و قیمت دلار دست به دست هم داده و شرایطی را ایجاد کرده که در آن پیشبینی قیمت طلا بسیار دشوار شده. برخی معتقدند قیمت طلا به زودی ۲۰۰۰ دلار را هم رد میکند و برخی میگویند اگر جو بایدن انتخابات آمریکا را ببرد طلا ارزان میشود. اما چه آیندهای در انتظار فیمت طلاست؟
علیرضا کشتیآرا و محمد سعید حیدری، تحلیلگران بازار مالی، در یادداشتی به این سوال جوال دادهاند که قیمت طلا تجت تاثیر چه عواملی است و چه آیندهای در انتظار قیمت طلای جهانی و داخلی است؟
تولید، عرضه و تقاضای طلای جهانی
به عقیده این دو کارشناس، روند قیمت جهانی طلا در هر صورت صعودی است و قیمت طلا از ۲۰۰۰ دلار عبور خواهد کرد. تنها عامل کاهشدهنده قیمت طلا، کشف واکسن کروناست که برای مدتی روند افزایشی قیمت طلا را متوقف میکند.
«در سه ماهه سوم سال میلادی، مصرف جهانی طلا تا 892.3 تن کاهش یافته است که این میزان مصرف، پایینترین عدد از سال 2009 است. بخشی از این مصرف مربوط به استفاده طلا در زیورآلات است که مصرف زیورآلات به تنهایی 29 درصد کاهش نسبت به سال پیش را تجربه کرده است.
در مقابل در سه ماهه سوم، تقاضای خرید سکه و شمش 49 درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است و به رقم 222 تن فروش رسیده است. در کنار آن در صندوقهای جهانی طلا نیز میل ذخیره افزایش یافته و به عدد 1003 تن در بازار جهانی رسیده است.
میزان تولید از معادن 12 درصد کاهش یافته ولی تولید از پالایش به میزان 15 درصد افزایش یافته است. جمع این آمار و برآورد سازمان جهانی طلا نشان از رفتار و نگاه سنتی به طلا دارد. یعنی خرید طلا جهت مبارزه با آثار تورمی و محافظت در برابر شرایط پرابهام و ریسکهای اقتصادی و سیاسی موجود. مسلما پیدا شدن واکسن کرونا تاثیر چشمگیر در تغییرات قیمت خواهد داشت.
عملا در زمینه پیشبینی روند قیمت طلای جهانی، فقط میتوان یک ریزش قیمت را با فرض پیدا شدن واکسن کرونا متصور شد، ولی در بلندمدت، تغییر رییس جمهور ایالات متحده و میزان بدهی و هزینه ریس جمهور آمریکا و اثرات تورمی آن و نیز رشد اقتصاد جهانی در قیمت طلا تاثیر بسیاری دارد و میتواند قیمت طلا را در میانمدت و حتی کوتاهمدت به 2220 دلار برساند.
در مجموع بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند، حتی یافتن راهحل عملی و اجرای آن در مقیاس وسیع نیز موقتا حرکت صعودی بزرگ طلا را متوقف نموده و حتی میتوان آن را به چشم یک فرصت خرید بزرگ در مسیر پیشروی طلا دانست.»
اثر انتخابات آمریکا بر طلا
در آستانه انتخابات آمریکا، هرگاه شانس پیروزی جو بایدن شدت میگیرد قیمت طلا کمی کاهش مییابد و هر زمان شانس پیروزی با ترامپ است، طلا کمی گران میشود. اما قیمت طلا چقدر به نتیجه این انتخابات بستگی دارد؟ این دو کارشناس میگویند:
«به طور تاریخی، نمیتوان سیاست هیچ یک از دو حزب حاضر در آمریکا را به نفع یا ضرر قیمت طلا دانست. در زمان قدرت هر یک از دو حزب روندهای صعودی یا نزولی وجود داشته است نکته مهم در اینجا این است که تشخیص روند با حضور بایدن در کاخ سفید نه فقط برای طلا بلکه برای سایر بازارها نیز به دلیل تغییر سیاستهای دولت آمریکا، بسیار سخت است.
اما پیشبینی نهادهای معتبر جهانی چیست؟
بانک گلدمن سکس: طلا تا چند ماه آینده به رقم 2300 دلار رسیده و در آن قیمتها حداقل تا پایان 2021 پایدار خواهد ماند و نقره نیز سطح قیمت 3 دلار بر انس را از آن خود میکند.
موسسه مالی اواندا: مانند انتخابات قبلی در ایالاتمتحده، حداقل در چندماهه پس از انتخابات شاهد بازده مثبت طلا خواهیم بود.
شرکت مدیریت دارایی آموندی: هر چه شدت برد بایدن و دموکراتها بیشتر باشد دلار با شدت بیشتری تضعیف خواهد شد، برنامههای عمده دموکراتها (با توجه به گرایشات شبه سوسیالیستی این حزب) جهت ارایه بستههای حمایتی به مردم در این زمینه اثرگذار است.
صندوق سرمایهگذاری شرودر: برخلاف سال 2016 که برنامه های محرک اقتصادی (وعده سرمایهگذاری در زیرساخت و کاهش مالیاتها) ترامپ باعث رشد مس و افت طلا شد. انتظار می رود هم فلزات پایه و هم گرانبها (طلا و بویژه نقره) به پیروزی قاطع و شفاف دموکراتها واکنش مثبت نشان دهند.»
وضعیت بازار طلا در ایران
اما وضعیت طلا در بازار ایران چگونه است؟ به گفته علیرضا کشتیآرا و محمد سعید حیدری، «نوسانات ارزی در ایران به قدری شدید است که در بازار طلای ایران اولویت با رصد تغییرات نرخ ارز است.
در مورد وضعیت چند هفته اخیر بازار طلای ایران جالبترین نکته، فاصله قیمتی عجیب (فرصت آربیتراژی) و ادامهدار بین قیمت سکه فیزیکی، گواهی سپرده سکه بورسی و صندوقهای طلای فعال در بورس بود که به نظر میرسید نشاندهنده این بود که فعالان بازار طلا (البته فعالان بازار غیرفیزیکی یعنی صندوقها و گواهی سپرده) به پیشواز انتخاب بایدن میرفتند.
البته گروهی نیز معتقد بودند دلیل این امر بیشتر تکنیکال و ناشی از تشخیص یک منطقه مقاومتی قوی برای نرخ ارز و همچنین قیمت سکه طلا در بازار تهران، بوده است.
در بازار فیزیکی نیز بالا بودن فاصله مظنه خرید و فروش که گاه تا یک میلیون تومان میرسید و حتی در برخی موارد عدم تسویه چندروزه با فروشندگان سکه (توسط صرافان خریدار) نشاندهنده وجود عدم اطمینان در بزرگان این بازار نسبت به رشد و حتی ثبات قیمتها بود. در واقع این دو موضع (فاصله مضنه و شیوه تسویه) به نوعی مشابه/خنثیکننده فرصت آربیتراژی موجود در ابزارهای بورسی مبتنی بر طلا بوده است.»
وضعیت تولید و عرضه
به گفته این دو کارشناس «تولید طلا از معادن کشور طی سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته است و پالایش طلای در گردش نیز هر روز بیشتر می شود. این باعث شده قیمت در ایران در 2 سال گذشته، 1 تا 3 درصد نسبت به بازار جهانی ارزانتر باشد. همانند بازار جهانی، مصرف طلا در ایران از ابتدای سال 1399 بیشتر جنبه سرمایهگذاری داشت که بخش عمده آن در بازار فیزیکی است.
طلا و ارز در ایران قابلیت نقدشوندگی بالایی دارند و در کنار سایر ابزارها یا داراییها، در فرهنگ عمومی ما بیشترین اثر را از نقدینگی و آثار تورمی دارد.»
سیاستهای دولت
سیاستهای دولت به خصوص در بازار ارز، قیمت طلا را به چه سمتی هدایت میکند؟
«در سه ماهه سوم و چهارم سال 1399 سیاست انقباضی دولت و رکود تحت تاثیر کرونا و نبود نقدینگی در بازار فشار نقدینگی را کم میکند و شاید منجر به حباب منفی تا 5 درصد در بازار شود.
همچنین در صورت پیروزی بایدن در انتخابات حاکمیت با اطمینان بیشتری ولو به صورت کوتاهمدت نرخ ارز را کنترل میکند و احتمالا مردم نیز با اطمینان بیشتری به سیگنالهای دولت در کنترل بازار ارز اعتنا کرده و فشار تقاضا افت کند.
اما مشکلات ساختاری اقتصادی و وارد شدن کشور به دوران کسری بودجههای بسیار سنگین و محتوم باعث میشود طی ماههای آتی و بهویژه در سال آینده شاهد رشد مجدد نرخ ارز باشیم و اگر در کنار وجود تورم دو رقمی شاهد رشد نرخ ارز و طلا نباشیم باید آن را به منزله فرصتی جهت سرمایهگذاری ارزی تلقی کنیم.»