تاثیر یک پروتئین بر آفت دهان
«استوماتیت آفتی راجعه» یا آفت دهان؛ اختلالی است که با زخم‌های عودکننده در دهان مشخص می‌شود. بیماران مبتلا به آفت دهان، هیچ نشانه دیگری از بیماری در قسمت‌های دیگر بدن ندارند.
بررسی‌ها نشان داده که تقریبا ۲۰ درصد از جمعیت درگیر آفت دهان می‌شوند. علت ایجاد زخم‌های آفتی نامشخص است و متغیرهای زیادی مثل عوامل ژنتیکی، مشکلات خونی و ایمونولوژیک و یا مصرف دخانیات، مسائل هورمونی، عوامل میکروبی و... برای آن مطرح شده است.
از یکی از انواع سلول‌های ایمنی به نام سلول‌های T کمکی نوع یک، نوعی پروتئین به نام «اینترفرون گاما» ترشح می‌شود که نقش مهمی در ایمنی بدن در برابر عفونت ویروسی، باکتریایی، کنترل تومور و ... دارد. احتمال می‌رود که میزان اینترفرون گاما با بروز آفت‌های دهانی مرتبط باشد. با توجه به این‌که تنها یک مطالعه به بررسی این موضوع پرداخته است، پژوهشگران برای بررسی بیشتر، میزان اینترفرون گاما را در بزاق بیماران مبتلا به زخم‌های آفتی بررسی کردند.
در انجام این پژوهش، ماریه هنرمند، رامین سراوانی، حسین انصاری و ایمان تیموری؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، مشارکت داشتند.
این مطالعه در بخش بیماری‌های دهان و فک و صورت دانشکده دندانپزشکی زاهدان انجام شد و طی آن ۳۰ نفر از بیماران مبتلا به آفت مینور دهان و ۲۵ نفر سالم، مورد بررسی قرار گرفتند. از افراد شرکت‌کننده در مطالعه نمونه بزاق گرفته شد و پژوهشگران میزان اینترفرون گاما در آن اندازه‌گیری کردند.
مشاهدات این مطالعه حاکی از این بود که میزان پروتئین اینتفرون گاما در افراد مبتلا به آفت به طور معناداری بیشتر از افراد سالم بود. مقایسه میزان این پروتئین در دوره عود بیماری نسبت به دوره بهبودی نشان داد که هر چند که این میزان در دوره بهبودی بیشتر بود ولی تفاوت آن معنادار نیست.
پژوهشگران این مطالعه می‌گویند: اینترفرون گاما از واسطه‌های ایمنی و التهابی مهمی است که نقش موثری در فعال‌سازی ماکروفاژها، التهاب، دفاع میزبان علیه پاتوژن‌های درون‌سلولی دارد. این مارکر می‌تواند آسیب‌های ناشی از التهاب را تنظیم کند و در تمایز سلول‌های T تنظیمی و T کمکی یک را تعدیل می‌کند. این پروتئین تولید سلول‌های T کمکی ۱۷ را که در تخریب بافت نقش دارد را سرکوب می‌کنند. بنابراین افزایش اینترفرون گاما در دوره عود و به دنبال آن افزایش بیشتر آن در طی دوره بهبودی، قابل توجیه است.
این محققان معتقدند که با توجه به افزایش اینترفرون گاما در بزاق بیماران مبتلا به آفت دهان، ممکن است این پروتئین در بیماری‌زایی و پاتوژنز استوماتی آفتی عودکننده دخیل باشد. اما برای تایید این ارتباط نیاز به مطالعات بیشتر و حجم نمونه وسیع‌تر است تا بتوان از این نتایج در درمان این بیماری استفاده کرد.
نتایج به‌دست‌آمده از این مطالعه آذرماه سال جاری به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی سطح بزاقی اینترفرون گاما در بیماران مبتلا به آفت راجعه دهانی» در مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، منتشر شده است.
