شرکتکنندگان در طرح کوواکس، ابتکار جهانی برای تهیه واکسن برای کشورهایی که خودشان قدرت و امکانات تهیه آن را ندارند، در هفته گذشته در هر روز تنها دو نوبت ۲۵ هزار دُز را به کشورهای کم درآمد ارسال کردهاند. اما این کار از روز دوشنبه متوقف شده است.
بر پایه اطلاعات روزانهای که یونیسف، صندوق کودکان سازمان ملل جمعآوری کرده، در دو هفته گذشته در مجموع تنها کمتر از ۲ میلیون دُز کوواکس برای حمل به ۹۲ کشور جهان در حال توسعه بارگیری شده است. این مقدار تقریبا برابر با مقداری است که تنها در بریتانیا تزریق شده است.
تدروس ادهانوم قبریسوس، دبیر کل سازمان جهانی بهداشت در روز جمعه ۹ آوریل از وجود «ناهمترازی تکاندهنده» در واکسیناسیون کووید ۱۹ در جهان انتقاد کرد و گفت در حالی که از هر چهار نفر در کشورهای ثروتمند یک نفر واکسن کرونا دریافت کرده، در کشورهای فقیر از هر ۵۰۰ نفر تنها یک نفر آن هم فقط یک دُز واکسن زده است.
کمبود واکسن بیشتر ناشی از تصمیم هند برای متوقف کردن صادرات واکسن از کارخانه «انستیتو سرم» است که اکثریت قریب به اتفاق دُزهای آسترازنکا را تولید میکند. کوواکس برای تأمین واکسن حدود یک سوم جمعیت جهان روی آسترازنکای تولید این کارخانه حساب کرده بود.
در حالی که کشورهای جهان هم اکنون موج سهمگینی از شیوع ویروس کرونا را تجربه میکنند و به طور فزاینده و بیصبرانه در انتظار دریافت واکسن هستند، کوواکس تنها واکسنهایی را به کشورها میدهد که سازمان جهانی بهداشت آن را تأیید کرده باشد. در برخی از اولین کشورهایی که محمولههای کوواکس را دریافت کردهاند، ذخیره واکسن در حال کاهش است و معلوم نیست دزهای دوم که برای ۱۲ هفته بعد وعده داده شده، به موقع به آنها برسد.
اتحادیه واکسن موسوم به «گاوی» (GAVI) به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است که ۶۰ کشور مشمول این تأخیر خواهند شد.
آسوشیتدپرس با انتشار گزارشی از وضعیت واکسن در کنیا از زبان یک مرد کارمند که دُز اول واکسن را دریافت کرده و منتظر دُز دوم است، مینویسد که این مرد سیستم ایمنی بدنی ضعیفی دارد و اگر دُز دوم به او نرسد، ممکن است بمیرد.
آسوشسیتدپرس به برخی اسناد داخلی سازمان جهانی بهداشت دست یافته که نشان میدهد عدم اطمینان از دریافت به موقع واکسن سبب شده کشورها اطمینان خود به برنامه کوواکس را از دست بدهند. این امر سازمان جهانی بهداشت را بر آن داشته است تا به خرید واکسنهای روسی و چینی بیندیشد که تاکنون هیچ نهاد نظارتی در اروپا یا آمریکای شمالی مجوز استفاده از آنها را نداده است.
اسناد سازمان جهانی بهداشت همچنین نشان میدهد که این نهاد علاوه بر از دست دادن اطمینان تأمین دُز دوم نزد کسانی که دُز اول را زدهاند، از طرف مشارکتکنندگان در طرح کوواکس نیز با پرسشها و تردیدهایی در مورد تقسیم عادلانه واکسن روبرو شده است.
سازمان جهانی بهداشت میگوید در این زمینه با هیچ گونه شکایتی مواجه نبوده است. این سازمان همچنین گفته است نگرانی در مورد ارتباط بین واکسن آسترازنکا و موارد نادر لختگی خون نزد دریافتکنندگان آن نیز باعث ایجاد واکنشهایی در پیوند با این واکسن و کارآیی آن به وجود آورده است.
آسوشیتدپرس مینویسد که از جمله راهحلهای پیشنهادی این نهاد سازمان ملل فشار آوردن برای «تسریع در بررسی واکسنهای تولید چین و روسیه» است.
سازمان بهداشت جهانی ماه پیش اعلام کرد که ممکن است نتیجه بررسی واکسنهای چینی را تا پایان ماه آوریل اعلام کند.
برخی از کارشناسان متذکر شدهاند که دو واکسن ساخت چین، یعنی سینوواک و سینوفارم فاقد دادههای منتشر شده هستند و گزارشهایی مبنی بر نیاز افراد به دُز سوم آنها وجود دارد.
سازمان جهانی بهداشت برای رسیدن به هدف سازمان ملل مبنی بر شروع واکسیناسیون کووید در تمام کشورها طی صد روز اول سال، در اوایل ماه جاری میلادی از کشورهای ثروتمند خواست که هر چه زودتر برای تأمین ۱۰ میلیون دُز واکسن کمک کنند. این کشورها تاکنون تعهد دادهاند که صدها میلیون دلار برای برنامه کوواکس بپردازند، موضوع این است که هیچ دُزی برای خرید وجود ندارد و هیچ کشوری هم قبول نکرده است که واکسنهای خودش را بلافاصله به اشتراک بگذارد.
براساس دادههای کمیته نجات بین المللی سازمان جهانی بهداشت، موارد و مرگ ناشی از کرونا در ماه گذشته در بسیاری از کشورهای بحرانزده افزایش یافته است به طوری که این افزایش در کنیا ۳۲۲ درصد در یمن ۳۷۹ درصد و در شمال شرقی سوریه ۵۲۹ درصد گزارش شده است.