کورتیزول اغلب با نام «هورمون استرس» شناخته میشود، زیرا یکی از اصلیترین هورمونهایی است که بدن وقتی تحت فشار و استرس قرار میگیرد، ترشح میکند. این هورمون حیاتی وظایف بسیاری در بدن برعهده دارد و به طور روزمره، کنش و واکنشهای شیمیایی گوناگون و متعددی را در بدن انجام میدهد.
هرچند که دگرگونی کورتیزول منجر به مشکلات خطرناک و گستردهای میشود، ولی نگران نباشید؛ در این مطلب، چند راهکار ساده جهت پیشگیری از وقوع این رویداد به شما توصیه شده است.
1)ورزش منظم
داشتن یک برنامهی ورزشی منظم یکی از بهترین راههای مهار استرس، تنظیم هورمونها، خواب بهتر و کمک به کارکرد طبیعی سوختوساز بدن است. در شروع ورزش، سطح کورتیزول و آدرنالین بالا میرود و حین استراحت، سطح کلی این هورمونها به حالت طبیعی بازمیگردد. این سیکل به بدنتان کمک میکند با استرس کنار بیاید.
نکته: از ورزش بیش از اندازه دوری کنید، زیرا سطح کورتیزول را افزایش میدهد.
2)مصرف گیاهان آداپتوژن
گیاهان آداپتوژن یا انطباقپذیر، منجر به کاهش سطح کورتیزول میشوند و به تعادل هورمونها کمک میکنند و علاوه بر این، دارای خاصیت ضدافسردگی طبیعی، کاهش خستگی، برقراری تعادل فشار و سطح قند خون هم هستند. گیلاس زمستانی، گون، شیرینبیان، ریحان مقدس، قارچهای دارویی مانند گانودرما و سرچماقیها و رودیولا نمونههایی از این گیاهان هستند.
3)خواب کافی
افرادی که ریتم شبانهروزی طبیعی و نرمالی دارند، سطح کورتیزولشان در آغاز روز بالا میرود و شبها، پایین میآید. کسانی که کورتیزول بالایی دارند، برعکس هستند؛ صبحها خسته و شبها عصبی و مضطرباند. شما باید ۷ الی ۹ ساعت خواب شبانه داشته باشید تا ریتم شبانهروزی منظمی برای خود رقم بزنید و تعادل بین هورمونها را برقرار کنید.
4)استفاده از اسانسهای روغنی جهت افزایش آرامش
اسانسهای روغنی برای مقابله با استرس و برقراری تعادل بین هورمونها مفید هستند. اسطوخودوس، کندر و ترنج میتوانند به کاهش کورتیزول و التهاب، تقویت سیستم ایمنی و داشتن خواب راحت و کارکردهای گوارشی کمک کنند.
شما میتوانید این اسانسهای روغنی را استشمام کرده یا در شویندههای بدن بریزید و حمام کنید، یا با روغنهایی مثل روغن نارگیل و جوجوبا ترکیب کنید و روی پوستتان بمالید.
5)رژیم غذایی کامل و ضدالتهاب
داشتن یک رژیم غذایی ضدالتهاب که به دور از غذاهای فرآوری شده و سرشار از آنتیاکسیدانها، فیبر و مواد مغذی، ضروری است، یک راهحل مؤثر برای حفظ تعادل هورمونها، کنترل اشتها و حرکت در مسیر تندرستی محسوب میشود. سبزیجات، میوهها، روغن نارگیل یا زیتون، آجیل، منابع پروتئینی با چربی پایین (مانند تخممرغ، ماهی و گوشت گاو تغذیه شده با علف)، به همراه غذاهای پروبیوتیک (مانند ماست، کفیر) و سبزیجات پرورشی برای کاهش سطح کورتیزول و ثابت نگه داشتن قند خون بسیار سودمند هستند.
شما با داشتن یک سبک زندگی سالم و دوری از موقعیتهای استرسزا میتوانید تا حد زیادی از بروز این مشکلات جلوگیری کنید.