ایران و آمریکا استراتژی‌های‌شان را تغییر داده‌اند؟

در حالی که هفتمین دور مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای ایران به پایان رسید، گمانه‌زنی‌ها در مورد تاثیر فضای پیرامونی مذاکرات و میزان تغییر مواضع یا اهداف طرفین افزایش یافته است.

به گزارش آفتاب‌نیوز؛ شبکه خبری "الجزیره" در گزارشی با اشاره به اینکه ایران کماکان از گفتگوی مستقیم با طرف امریکایی خودداری می‌ورزد، زیرا معتقد است خروج امریکا از برجام وضعیت را به مرحله فعلی کشانده است با چند کارشناس درباره احتمال تغییر استراتژی ایران و امریکا در مذاکرات گفتگو کرده است.

"الجزیره" می‌نویسد: سینا عضدی" کارشناس اندیشکده "شورای آتلانتیک" یکی از اهداف واشنگتن از دور کنونی مذاکرات را مذاکره مستقیم با ایران و سوق دادن آن کشور به پیروی از تعهدات در مسیر یک نقشه راه می‌داند. این موضوع می‌تواند نگرانی‌ها را در مورد پیشرفت هسته‌ای ایران پیش از آنکه خیلی دیر شود برطرف سازد. از سوی دیگر، "باربارا اسلاوین" کارشناس مسائل ایران در "شورای آتلانتیک" انتظار دارد که مذاکرات برای چندین هفته ادامه یابد. او به "الجزیره" می‌گوید: "ممکن است تا پایان سال جاری توافق حاصل نشود. اگر تا آن زمان هیچ پیشرفتی حاصل نشود احیای برجام کار دشواری خواهد بود. دولت بایدن تلاش خواهد کرد تشخیص دهد که آیا تیم مذاکره کننده تازه ایران برای دستیابی به توافق جدی است یا صرفا برای خرید زمان پای میز مذاکره آمده است. دولت بایدن بر تمایل خود برای لغو تمامی تحریم‌های هسته‌ای در ازای راستی‌آزمایی ایران برای بازگشت به برجام و پایبندی به مفاد آن تاکید خواهد کرد".

"اسفندیار باتمانقلیچ" پژوهشگر در شورای روابط خارجی اروپا و کارشناس مسائل ایران به "الجزیره" می‌گوید: "مذاکرات پیش رو بدون شک دشوار خواهد بوداما منطق بازگشت به توافق هسته‌ای پیشین که در سال ۲۰۱۵ میلادی امضا شد برای دو طرف روشن است. برای امریکا و پنج کشور دیگر، برجام بهترین راه برای راستی آزمایی برنامه هسته‌ای ایران است و برای ایران بازگشت به برجام تنها راه برای دستیابی به هدف لغو تحریم‌های امریکا و برداشته شدن مانع اصلی از سر راه پیشرفت سیاست‌های اقتصادی منطقه‌ای و روابط بین‌المللی است".

"باتمانقلیچ" معتقد است که موفقیت مذاکرات به این بستگی دارد که آیا مذاکره‌کنندگان با دیدی عملگرایانه به مذاکرات خواهند پرداخت یا خیر. او می‌گوید:"با توجه به خطرات و پیامد‌های شکست مذاکرات به نظر من این یک شرط بندی منصفانه است که بگوییم عمل‌گرایی در نهایت پیروز خواهد شد و مذاکرات موفق خواهد بود".

"باربارا اسلاوین" معتقد است که تنها خط قرمز واشنگتن این خواهد بود که ایران به سطحی از اورانیوم غنی شده که بتوان از آن برای ساخت سلاح هسته‌ای استفاده کرد دست پیدا نکند و چگونگی دستیابی به این هدف بستگی به میزان پیشرفت هسته‌ای ایران دارد و اینکه آیا ایران می‌تواند به مسیر پیشین بازگردد و راهی دیگر را انتخاب کند یا خیر.

باتمانقلیچ می‌گوید: "در مورد استراتژی واشنگتن در قبال دور کنونی مذاکرات گمانه‌زنی‌هایی وجود دارند مبنی بر آنکه دولت بایدن نسبت به اهداف ایران در این دور محتاط است و با موضع‌گیری سخت‌تر احتمالی ایران در مذاکرات به احتمال زیاد نتیجه محتمل از مذاکرات یک توافق موقت است".

او می‌افزاید:"خطوط قرمز سنتی واشنگتن تغییر کرده است اما مهم‌تر از آن مسئله این است که ایران به دلیل تشدید تنش‌های هسته‌ای اخیر و دستیابی به دانش فنی بیش‌تر و دستاورد‌های فنی غیرقابل بازگشت، پیش‌تر از بسیاری از خطوط قرمز امریکا عبور کرده است. به همین خاطر است که سرعت و زمان برای امریکا به منظور احیای مفاد برجام اولویت دارد و اگر مذاکرات ادامه یابد و ایران به فعالیت‌های تشدیدکننده خود ادامه دهد این امر منافع بازگشت به برجام را تضعیف خواهد کرد".

"جودت بهجت" استاد مرکز خاور نزدیک و جنوب آسیا در دانشگاه دفاع ملی امریکا می‌گوید که طرف‌های امریکایی و ایرانی به وضوح پذیرش هیچ خط قرمزی را آشکار نمی‌سازند. او می‌گوید: "استراتژی دولت بایدن این است که مواضع اروپایی‌ها، چینی‌ها و روس‌ها را به موضع امریکا نزدیک کند. به عبارت دیگر، برخلاف دولت ترامپ که به صورت یکجانبه تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کرد، بایدن در تلاش است تا با سایر طرفین توافق هسته‌ای علیه ایران همکاری کند. در دوره ترامپ این امریکا بود که منزوی شد نه ایران".

بهجت معتقد است که واشنگتن خطوط ثابت خود را در قبال ایران تغییر نداده است و می‌افزاید: "دستیابی به محدودیت‌های طولانی‌تر درباره ایران از اهداف واشنگتن هستند. به هیچ وجه نمی‌توان فهمید که مذاکرات در جریان این موارد را تغییر خواهند داد یا خیر". "سینا عضدی" می‌گوید:"من محتاطانه خوش‌بین هستم که مذاکرات در نهایت به نتیجه خواهد رسید. این که تیم مذاکره‌کننده تازه نتایج شش دور پیشین مذاکرات را پذیرفته نشانه مثبتی است".

"جودت بهجت" نیز معتقد است که ارزیابی موفقیت مذاکرات بستگی به آن دارد که "موفقیت" و "شکست" چگونه تعریف شود. او می‌گوید:"با توجه به آنچه از مواضع ایران و امریکا بازتاب یافته و مشاهده کرده‌ایم انتظار گشایش قابل توجه به دنبال مذاکرات اخیر را ندارم. بعید است پیشرفت بزرگی حاصل شود و شکست مذاکرات برای همه طرفین به خصوص برای خاورمیانه بد خواهد بود. پس از دور طولانی مذاکرات انتظار دارم گام‌های کوچک و تدریجی از سوی واشنگتن و تهران برای دستیابی به یک توافق موقت برداشته شوند".