تبعات حذف ارز دولتی دارو؛ شوکی که به ۸ میلیون ایرانی وارد می‌شود
در روز‌های اخیر شاهد حواشی عجیب و غریب در لایحه بودجه ۱۴۰۱ بوده‌ایم، در روز بررسی کلیات لایحه بودجه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی نیز قسمت مهمی از نکات موافقان و مخالفان کلیات به بحث حذف ارز حمایتی یا ارز واردات کالا‌های حیاتی کشور معطوف شد، در حالی که در روز‌های بررسی بودجه در کمیسیون تلفیق شاهد اطلاعات ضد و نقیض درباره حذف یا ادامه تخصیص ارز ۴۲۰۰ اقلامی مثل دارو بودیم، حالا مشخص شده است که دولت تصمیم گرفته است به صورت کامل ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف کند.
حذف ارز ترجیحی دارو موافقان و مخالفان زیادی را داشت، به‌هرحال دارو یک کالای بسیار مهم و حساس است و تصمیم‌گیری در مورد آن باید با دقت و جامع باشد. موافقان این طرح معتقدند که با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و پرداخت یارانه به بیمه‌ها قیمت دارو در سال ۱۴۰۱ تفاوتی با قیمت‌های سال ۱۴۰۰ نمی‌کند.
در همین راستا جعفر قادری عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۱ در خصوص حذف ارز ترجیحی دارو در بودجه سال آتی گفت: اگر ارز ترجیحی را که تاکنون به دارو اختصاص داده می‌شد در بودجه سال بعد حذف کنیم حدود ۹۰ تا ۱۰۰ هزار میلیارد تومان منابع آزاد می‌شود که از این مقدار، چیزی حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان آن به وزارت بهداشت و برای بیمه‌ها در نظر گرفته شده است، که البته وزارت بهداشت گفته است که این مقدار پاسخگو نیست و این عدد باید به حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان برسد.
وی افزود: البته برای حذف ارز ۴۲۰۰ برای دارو نکاتی مطرح است از جمله بحث بیمه اتباع خارجی که در کشور هستند و یا تحت پوشش نبودن بعضی دارو‌ها توسط بیمه‌ها و مواردی از این قبیل که باید مورد بررسی قرار گیرند و تمهیدات لازم انجام شود.
کالا‌هایی که پیش‌بینی شده است یارانه آن‌ها به مردم داده شود شامل نان و دارو نیستند، بلکه بخشی از مبالغ کالا‌های روغن و نهاده‌های دامی به‌صورت یارانه نقدی پرداخت می‌شود، علت این امر هم این است که قیمت دارو برای مردم فرقی نمی‌کند و ما به تفاوت قیمت با ارز ترجیحی و بدون ترجیحی و افزایش قیمت دارو به بیمه‌ها پرداخت می‌شود و قیمت برای متقاضی دارو تفاوتی نمی‌کند.
یحیی ابراهیمی یکی از اعضای کمیسیون بهداشت مجلس در خصوص حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو گفت: قیمت دارو نباید به شکل گسترده افزایش پیدا کند. نظر اکثر افراد کمیسیون بهداشت این نیست که ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو کاملاً برداشته شود، به‌عنوان مثال تهیه داروی استامینوفن و آسپرین با ارز آزاد خیلی فشار به مردم نمی‌آورد، ولی داروی شیمی‌درمانی، دارو‌های بیمارستانی و آنتی‌بیوتیک‌ها و دارو‌هایی که به شکل گسترده استفاده می‌شود اگر آزاد شوند مشکلات زیادی برای مردم ایجاد می‌کند.
وی در ادامه افزود: به شکل واقعی تا این لحظه در بودجه ۱۴۰۱ یک ریال بابت تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی وجود ندارد، مابه‌التفاوت آن حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان بوده که قرار است سرجمع بیمه‌ها افزایش پیدا کند تا سقف بیمه‌ها بالاتر برود و فشار روی مردم نیاید و بیمه‌ها جبران کنند. البته هدف از این کار این است که جلوی قاچاق را بگیریم، چون قیمت دارو در ایران نسبت به کشور‌های اطراف بسیار ارزان‌قیمت‌تر است.
اولین ابهامی که حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی دارد و باید مورد بررسی قرار گیرد، عدم توان جبران تبعات حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو توسط بیمه‌هاست به واسطه‌ی کمبود منابعی که برای جبران تبعات حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی اختصاص داده شده است چرا که طبق گفته وزیر بهداشت، این وزارتخانه به حداقل ۷۰ هزار میلیارد تومان برای کنترل قیمت دارو در سال ۱۴۰۱ نیاز دارد. اما دولت در تبصره ۱۴ لایحه بودجه ۱۴۰۱ منابعی که برای بیمه‌ها اختصاص داده است حدود ۶۰-۵۰ هزار میلیارد است یعنی تفاوت ۱۰-۲۰ هزار میلیاردی که عدد قابل توجهی به حساب می‌آید.
اما نکته مهم‌تر که باید موافقان این طرح به آن توجه کنند، عدم شمول بیمه برای جمعیت قابل توجهی از کشور است که طبق آمار‌های رسمی چیزی حدود ۸ میلیون نفر هستند، اگر طبق اظهارات کمیسیون تلفیق این منابع به شرکت‌های بیمه تخصیص یابد، با توجه به اینکه برخی آمار‌ها حاکی از این مطلب است که اساساً ۸ میلیون نفر از جمعیت ایران فاقد هر نوع بیمه‌ای هستند باید منتظر یک فاجعه دیگر نیز بود، چراکه در صورت گران شدن دارو این دهک جمعیت که احتمالاً جزو محروم‌ترین اقشار کشور نیز محسوب می‌شوند با یک شوک بزرگ در حوزه افزایش قیمت دارو مواجه خواهند شد که تبعات خاص خود را به‌همراه دارد؛ و در آخر نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد اصطلاحی به نام فرانشیز است که در واقع بخشی از مبلغ دارو است که باید توسط خود متقاضی خرید دارو پرداخت شود. با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و چند برابر شدن قیمت دارو، طبیعتا فرانشیز که درصدی از قیمت دارو است نیز چند برابر می‌شود. مبلغ فرانشیز جزو تعهدات بیمه‌ها نیست و باید توسط خود افراد پرداخت شود که با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، در سال ۱۴۰۱ باید منظر افزایش آن باشیم.
شواهد و نظرات نشان می‌دهد وعده عدم تغییر قیمت دارو در سال ۱۴۰۱ با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، وعده چندان درستی نیست و باید انتظار تغییر قیمت دارو را داشته باشیم.
