تجویز ویتامین E و C می‌تواند در درمان کووید-۱۹ مؤثر باشد؟
یکی از مشکلات اصلی در بیماری کووید-۱۹ که باعث سخت‌تر شدن روند درمان این بیماری می‌شود، به وجود آمدن طوفان سیتوکینی و استرس اکسیداتیو در بدن است. طوفان سیتوکینی یک واکنش فیزیولوژیک است که طی آن به دلیل واکنش بیش از حد سیستم ایمنی، فاکتورهای التهابی به میزان بسیار زیادی تولید می‌شوند.
سیتوکین‌ها بخشی از پاسخ سیستم ایمنی بدن، نسبت به عفونت هستند، ولی انتشار ناگهانی آن‌ها در مقادیر زیاد، می‌تواند باعث نارسایی در اندام‌های مختلف و مرگ شود. در زمان همه‌گیری کووید-۱۹ برخی از پزشکان، دلیل بسیاری از مرگ‌های ناشی از این بیماری را به طوفان سیتوکینی نسبت می‌دهند.
ویتامین‌های E و C، ویتامین‌هایی هستند که ویژگی آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی دارند که به نظر می‌رسد در بیماران مبتلا به کووید-۱۹ اثرات مفیدی داشته باشد. با توجه به این تاثیر احتمالی، پژوهشگران با انجام یک مطالعه تاثیر ترکیب این دو ویتامین را به عنوان درمان کمکی در کنار درمان استاندارد بیماران مبتلا به کووید-۱۹ بررسی کردند.
در این مطالعه بیماران مبتلا به کووید-۱۹ غیر شدید که در بیمارستان بستری بودند، به طور تصادفی به دو گروه مداخله (۳۸ نفر) و کنترل (۳۴ نفر) تقسیم شدند. بیماران گروه کنترل، تنها درمان استاندارد با داروی هیدروکسی کلروکین دریافت کردند و بیماران گروه مداخله، در طول درمان، در کنار درمان استاندارد، به صورت روزانه ویتامین C خوراکی ۱۰۰۰ میلی‌گرم و ویتامین E خوراکی ۴۰۰ واحد بین‌المللی را دریافت کردند.
در طول مطالعه، وضعیت بالینی (شامل قطع تب، بهبود تنگی نفس و کاهش سرفه)، اشباع اکسیژن (SaO2) و پارامترهای همودینامیک روزانه بررسی شد. همچنین علائم حیاتی و پارامترهای آزمایش خون هر دو گروه بیماران در روزهای چهارم، ششم، هشتم و همچنین در زمان ترخیص مورد بررسی قرار گرفت.
بررسی‌های این مطالعه نشان داد که مدت بستری در بیمارانی که ویتامین C و E دریافت کرده بودند، نسبت به گروه کنترل سه روز کم‌تر بود، ولی این تفاوت از نظر آماری معنادار نبود. همچنین در طول این مطالعه هیچ کدام از بیماران در هر دو گروه، فوت نکردند.
بررسی‌های این مطالعه حاکی از این است که مصرف همزمان ویتامین C و ویتامین E نمی‌تواند یک گزینه درمانی امیدوارکننده برای بیماران کووید-۱۹ باشد و ترکیب این دو ویتامین هیچ تاثیر مفیدی در بیماران مبتلا به کووید-۱۹ ندارد.
پژوهشگران این مطالعه معتقدند که در آینده، باید مطالعات بیشتری با دوز مشخص و تعداد مناسب بیماران انجام شود. همچنین برای قضاوت در مورد نقش این ویتامین‌ها در کووید-۱۹ به مطالعات بالینی و پاراکلینیکی بیشتری نیاز است.
به گفته محققان، این مطالعه محدودیت‌های متعددی داشته است. از جمله حجم نمونه نسبتاً کم، عدم استانداردسازی دوز ویتامین‌های C و E و استفاده از هیدروکسی کلروکین به عنوان یک درمان استاندارد ملی.
به همین دلیل، ممکن است متغیرهای متعددی مانند مرحله بیماری، شرایط فیزیولوژیکی و روانی هر بیمار و میزان عوامل استرس اکسیداتیو، بر کارایی ویتامین C و ویتامین E تأثیر بگذارند.
در انجام این تحقیق، آتوسا حکمی‌فرد، رسول سلطانی، احمدرضا مقصودی، علی ریسمان باف، مرضیه عالی‌نژاد، محمدجواد طراحی، ساناز مشایخ‌بخش و کیان دولتشاهی؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با یکدیگر مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه فروردین ۱۴۰۰ به صورت مقاله علمی با عنوان «تأثیر ویتامین E و ویتامین C در بیماران مبتلا به پنومونی کووید-۱۹؛ یک کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده» در ژورنال Immunopathol Persa منتشر شده است.
