راهکار روسیه برای نجات از بحران بزرگ اقتصادی کارآمد است؟

حمله نظامی روسیه به اوکراین باعث شد ابرغول‌های انرژی جهانی روابط خود با مسکو را قطع کنند و همزمان قیمت‌های نفت و گاز را به شدت افزایش داد. نتیجه این وضعیت در فصل درآمد‌های سه ماهه اول پر از تناقض بوده است و این شرکت‌ها از یک طرف سود عملیاتی بالایی را ثبت کرده‌اند و از سوی دیگر ضرر‌های چشمگیر را متحمل شده‌اند.

پنج شرکت نفتی بین‌المللی بزرگ جهان بدون در نظر گرفتن ضرر و زیان خروج از روسیه، مجموعا ۳۴ میلیارد دلار درآمد خالص را گزارش خواهند کرد. این بالاترین رقم از سال ۲۰۱۱ است، اما می‌تواند با مجموع ضرر و زیان شرکت‌های اکسون موبیل و شل از خروج از پروژه نفت و گاز ساخالین و واگذاری سهام روس‌نفت توسط بریتیش پترولیوم برابری کند.

وضعیت آن طور که تصور می‌رود بد نیست. ضرر حسابداری به معنای آن نیست که پول از شرکت خارج می‌شود و آماری که برای سرمایه گذاران واقعا اهمیت دارند یعنی جریان نقدینگی آزاد، به بالاترین حد در ۱۴ سال اخیر می‌رسد. چشم انداز باقی مانده سال هم قوی است.

لورا هوی، تحلیلگر سهام در شرکت هارگریوز لنزداون در این باره می‌گوید: خروج از روسیه، درآمد‌های صنعت نفت را نباید چندان از روندی که داشت دور کند. قیمت‌های نفت احتمالا در کوتاه مدت بالا می‌مانند، زیرا کمبود عرضه ادامه دارد.

توتال انرژیز فصل اعلام درآمد‌ها را روز پنج شنبه آغاز می‌کند و پس از آن اکسون موبیل و شورون درآمد‌های سه ماهه خود را اعلام خواهند کرد. شرکت‌های بریتیش پترولیوم و شل درآمدهایشان را هفته آینده اعلام می‌کنند. در حالی که همتایان روسی این شرکت‌ها مانند نواتک نتایج مالی سه ماهه را منتشر نمی‌کند.

برای غول‌های نفتی سه ماهه نخست سال ۲۰۲۲ تا حدود زیادی مشکلات مالی پاندمی ویروس کرونا را به فراموشی می‌سپارد. پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین قیمت‌های نفت برای مدت کوتاهی تا مرز ۱۴۰ دلار در هر بشکه صعود کرد و قیمت گاز طبیعی اروپا رکورد جدیدی را شکست. قیمت‌ها در هفته‌های اخیر عقب نشینی کرده‌اند، اما به دلیل مذاکرات اروپایی برای محدود کردن واردات انرژی روسیه، همچنان در سطح بسیار بالایی مانده‌اند.

شرکت‌های نفتی بزرگ در موقعیت رشک برانگیزی قرار دارند. دیگر خبری از کلنجار رفتن با قیمت‌های اندک، افت تقاضا و انتقاد رو به رشد از تغییرات اقلیمی نیست. در عوض، دولت‌های سراسر جهان به یکباره به شدت تلاش می‌کنند تولیدکنندگان انرژی را جذب کرده و عرضه اندکی که وجود دارد را جذب کنند.

با انتظار برای اوقات بهتری که پیش رو وجود دارد، ارزش سهام شل، اکسون و شورون امسال حدود ۳۰ درصد رشد کرده است. اما سایه جنگ در اوکراین همچنان بر سر صنعت نفت مانده و سهام بریتیش پترولیوم و توتال که شرکت‌هایی با بیشترین آسیب پذیری مربوط به روسیه هستند، عملکرد خوبی نداشته‌اند.

مهاجرت ابرغول‌ها از روسیه

توتال تنها شرکت نفتی بزرگی بوده که حاضر نشده است از روسیه خارج شود. این شرکت ۱۹.۴ درصد سهم در شرکت گازی نواتک و سهام بزرگی در پروژه‌های LNG دارد. پاتریک پویانه، مدیرعامل توتال گفته است خروج از روسیه منابع ارزشمند را به رایگان به پوتین برمی‌گرداند، اما آسیب پذیری ناشی از دارایی‌های روسی این شرکت به قوت خود باقی است.

بریتیش پترولیوم نخستین شرکت بزرگی بود که خروج از روسیه را اعلام کرد، اما بزرگی هزینه خروج این شرکت، ضرر شرکت‌های دیگر را تحت الشعاع قرار داد. این شرکت حدود ۲۰ درصد سهام در روس‌نفت را واگذار می‌کند که حداکثر ۲۵ میلیارد دلار ضرر و زیان دارد. این شرکت در جست و جوی یک خریدار، با شرکت‌های دولتی در آسیا و خاورمیانه تماس گرفته است.

شرکت شل با خریداران چینی درباره ۲۷.۵ درصد سهمش در پروژه گاز طبیعی مایع ساخالین ۲ مذاکره می‌کند. اکسون اعلام کرده که روی خروج از پروژه نفتی ساخالین یک کار می‌کند. تنها آسیب پذیری شورون مربوط به خط لوله سی پی سی است که نفت خام تولید شده در قزاقستان را به بندری در ساحل دریای سیاه روسیه می‌برد.

آسیب ناشی از ترک روسیه ممکن است کمتر از ده‌ها میلیارد دلار ضرر و زیان پیش بینی شده در سه ماهه نخست باشد.

پیدا کردن خریدار ممکن است به این راحتی نباشد. قانونگذاران روسیه از اوایل مارس در حال بررسی لایحه‌ای هستند که تا یک نظارت خارج از سازمانی بر دارایی‌های روسیه تحت تملک شرکت‌های متعلق به دولت‌های غیردوست ایجاد کنند.

تحلیلگران پیش بینی می‌کنند پنج ابرغول انرژی ۳۶ میلیارد دلار جریان نقدی آزاد در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۲ تولید خواهند کرد که بالاترین میزان از سال ۲۰۰۸ است و پیش بینی می‌شود این رقم در سه ماهه دوم افزایش بیشتری پیدا کند؛ بنابراین پرسش مهم برای مدیران عامل این ابرغول‌ها ممکن است تاثیر جنگ در اوکراین نباشد بلکه این سوال باشد که با این همه پول چه کار خواهند کرد؟

سیاستمداران و مصرف کنندگان ترجیح می‌دهند شاهد افزایش سرمایه گذاری برای تولید سریع نفت و گاز باشند که می‌تواند کمبود عرضه فعلی را برطرف کرده و خلا ناشی از تحریم‌های بیشتر علیه روسیه را جبران کند. اما این اقدام به معنای عدم تحقق وعده شرکت‌ها برای دادن نقدینگی آزاد به سهامدارانشان خواهد بود.

بر اساس گزارش بلومبرگ، یک بخشی که این صنعت می‌تواند تولیدش را سریعا افزایش دهد، شیل آمریکاست، اما تولیدکنندگان به خصوص در منطقه پرمیان باسین، با هزینه تورم بالا و کمبود نیروی کار و تجهیزات دست و پنجه نرم می‌کنند.