چگونه می‌توان از فشارخون بالا جلوگیری یا ﺁن را کنترل کرد؟
افزایش فشارخون تهدیدکننده سلامت کودکان٬ نوجوانان و بالغین است. به علت افزایش شیوع چاقی در کودکان٬ کم تحرکی و تمایل زیاد آنها به غذاهای آماده که حاوی مقادیر زیاد نمک است، فشارخون در جمعیت اطفال رو به رشد است. فشارخون بالا در ۳۰ درصد افراد چاق مشاهده می‌شود. همچنین فشارخون در دوران کودکی خطر بیماری‌های قلبی-عروقی، مرض قند، افزایش چربی خون و فشارخون در دوران بزرگسالی را افزایش می‌دهد.
فشارخون بالا در کودکان اغلب در معاینات متداول در مدرسه یا مراجعه به پزشک به علت دیگری تشخیص داده می‌شود. اغلب کودکان بدون علامت هستند و ممکن است علایم غیر اختصاصی مثل سردرد٬ ضعف٬ سرگیجه٬ خستگی٬ اختلال رشد یا اختلالات خواب داشته باشند. باید توجه کرد که فشار خون بالا را قاتل ساکت می‌نامند؛ زیرا اغلب بدون علامت است. البته فشار خون بالا در بچه‌ها بیشتر ثانویه به علت بیماری‌های کلیوی به خصوص عفونت ادراری است.
بنابر اعلام انجمن نفرولوژی کودکان ایران، باید توجه کرد که بعضی داروها باعث افزایش فشارخون می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود بدون تجویز پزشک و خودسرانه دارو مصرف نشود. با توجه به اهمیت بیماری فشار خون توصیه می‌شود فشارخون در تمام بچه‌های بالای ۳ سال اندازه‌گیری شود.
نحوه کنترل فشار خون بالا
- داشتن برنامه غذایی سالم شامل استفاده از میوه و سبزیجات٬ فراورده‌های لبنی و شیر کم چرب٬ کم کردن مصرف شیرینی و نوشابه‌های حاوی شکر٬ استفاده از گوشت سفید مثل ماهی و مرغ٬ حبوبات٬ غلات سبوس دار، پسته و بادام و استفاده کمتر از گوشت قرمز و غذاهای چرب می‌شود.
این برنامه غذائی از افزایش چربی خون جلوگیری می‌کند و مواد غذایی موثر در کاهش فشارخون مانند پتاسیم٬ کلسیم و منیزیوم را فراهم می‌کند. این رژیم غذایی ممکن است به طور موقت باعث نفخ شکم و اسهال شود. برای پیشگیری از آن توصیه می‌شود، به تدریج مقدار میوه و سبزیجات و غلات افزایش یابد.
- کاهش مصرف نمک: بعضی مردم مثل افراد مسن٬ چاق٬ بیمارانی که مرض قند یا بیماری کلیوی دارند، به نمک حساس هستند و دفع نمک توسط کلیه‌ها در این افراد مختل است. بنابراین توصیه می شود که مصرف روزانه نمک بیشتر از شش گرم (معادل یک قاشق چایخوری) نباشد. غذاهای ﺁماده، نان و غذای رستوران‌ها حاوی مقادیر زیادی نمک هستند. بنابراین بهتر است از این غذاها استفاده نشود.
- حفظ وزن مناسب و کاهش وزن در صورت چاق بودن: وزن بالا می‌تواند باعث افزایش فشارخون شود. در واقع افزایش فشارخون شما می‌تواند به علت افزایش وزن باشد. باید توجه کرد که کم کردن وزن باعث کم شدن فشار خون می‌شود. از طرفی وزن بالا خطر بیماری‌های قلبی٬ افزایش چربی خون و مرض قند را افزایش می‌دهد. برای کاهش وزن افراد چاق٬ توصیه می‌شود از غذاهای کم کالری و کم کربوهیدرات استفاده شود وهمچنین ورزش و افزایش فعالیت فیزیکی جزو برنامه روزانه فرد باشد.
باید توجه کرد که ورزش و افزایش فعالیت فیزیکی یکی از مهمترین عوامل پیشگیری و کنترل فشارخون بالا است. ورزش خطر بیماری‌های قلبی را هم کاهش می‌دهد. ۳۰ دقیقه ورزش یا فعالیت فیزیکی متوسط شامل پیاده‌روی تند، دوچرخه سواری٬ شنا و ... بیشتر روزهای هفته لازم است. می‌توان ۳۰ دقیقه را به دوره‌های کوتاه‌تر ۱۰ دقیقه‌ای تقسیم کرد. استفاده از پله بجای آسانسور٬ عدم استفاده از وسیله نقلیه شخصی برای محل کار برای جلوگیری از افزایش وزن و ثابت نگه داشتن وزن مفید است. درافراد چاق توصیه می شود روزانه ۶۰ دقیقه فعالیت فیزیکی داشته باشند.
فعالیت فیزیکی منظم و کاهش کم تحرکی اثرات خوبی روی وزن و جلوگیری از افزایش فشار خون دارد.
در عین حال اگر تغییر در شیوه زندگی باعث پایین ﺁوردن فشار خون نشد، مصرف دارو لازم است. البته حتی با مصرف دارو تغییر در شیوه زندگی نیز نیاز است. در صورت مصرف داروی فشارخون لازم است که مرتبا توسط پزشک معالج خود در مورد مصرف درست و مقدار مناسب دارو ویزیت شوید. در صورت بروز عوارض ناخواسته دارو با پزشک خود تماس بگیرید. دارو را همانطور که تجویز شده است استفاده کنید و برای اینکه خوردن دارو را فراموش نکنید، آن را در مکانی که در معرض دید است، قرار دهید.
به یاد داشته باشید برای اینکه زندگی سالم داشته باشید باید:
- وزن مناسب خود را حفظ کنید.
- فعالیت فیزیکی منظم داشته باشید.
- برنامه غذایی سالم داشته باشید.
- نمک رژیم غذایی خود را کاهش دهید.
- در صورت تجویز دارو ﺁن را به طور صحیح استفاده کنید.
