کاهش آنفلوآنزا، کمین کرونا
«بر اساس اعلام وزارت بهداشت، وضعیت بیمارستان‌ها حاکی از فروکش‌کردن موج بزرگ آنفلوآنزاست اما با توجه به افزایش موارد کووید-۱۹ در کشورهای اروپایی و آسیایی، احتمال شیوع کرونا در ایران هم وجود دارد. اواخر مهرماه امسال بود که متخصصان از شیوع گسترده آنفلوآنزا در کشور خبر دادند و اینکه وضعیت بروز و شیوع آنفلوآنزا در کشور خوب نیست؛ به طوری که تنها طی دو هفته موارد جدید آنفلوآنزا در سطح وسیعی گزارش شد. این در حالی بود که طبق روال هر سال به‌ویژه پیش از شیوع پاندمی کووید-۱۹ آنفلوآنزا در اواخر آذرماه ظاهر می‌شد اما امسال شیوع زودهنگامش نظام سلامت را غافلگیر کرد. حالا اما پیک اول بیماری روبه‌افول است ولی متخصصان بروز پیک دیگر در زمستان را هم قابل انتظار می‌دانند که اگر توامان با کووید-۱۹ باشد، نظام سلامت را با چالش مواجه خواهد کرد. البته رئیس سازمان جهانی بهداشت چند روز پیش، از نزدیک‌بودن دنیا به پایان دوران اضطرار کووید-۱۹ خبر داد اما متخصصان اپیدمیولوژی می‌گویند پایان مرحله اضطراری به معنای خاموش‌شدن اپیدمی نیست و نمی‌توان با قطعیت اعلام کرد خیزش‌های بیماری دیگر وجود نخواهد داشت.
افزایش فوتی‌های کرونا در اروپا
«در هفته گذشته طبق آمار، تنها یک فوتی ناشی از کووید-۱۹ در کشور داشتیم. وضعیت اکثر شهرهای کشور هم در نقشه کرونا به رنگ آبی است.» این نکته را حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزارت بهداشت به ایسنا گفت و تأکید کرد: «البته اینکه بر اساس آمار این طور تصور شود که کرونا تمام شده، درست نیست و باید به اطرافمان هم نگاه کنیم. وضعیت ابتلا و فوت در برخی کشورهایی که آمارهای بسیار بالایی طی هفت - هشت ماه گذشته داشتند، بهبود یافته بود اما دوباره با افزایش آمار مواجه شده‌اند. این موضوع هم در آسیا و هم در سطح اروپا و ... دیده می‌شود. در کشورهایی مانند ژاپن و چین آمار ابتلا به کووید-۱۹ بالاست. ژاپن طی یک هفته گذشته بالای ۶۰۰ هزار مورد مثبت کرونا ثبت کرده است و میزان مرگ‌ومیر در کشورهایی مانند انگلستان، اسپانیا، آمریکا و ... هم بالا رفته و بالای ۱۵۰ نفر در هفته است.»
به گفته فرشیدی وضعیت کرونا در کشور خوب است و طی یکی - دو هفته اخیر تقریبا بهترین شرایط را در مدت سه ساله شیوع کرونا داشتیم: «امیدواریم که به همین صورت ادامه پیدا کند اما نکته مهم این است که بدانیم کرونا تمام نشده و اگر مقداری بی‌دقتی کنیم، ممکن است سراغ ما هم بیاید؛ چرا که با وجود افزایش ابتلا در کشورهای اروپایی و آسیایی، احتمال افزایش موارد در کشور ما هم وجود دارد.»
این مسئول از کاهش شیوع آنفلوآنزا با توجه به کاهش بستری‌ها هم خبر می‌دهد و می‌گوید: «دو هفته قبل آمار آنفلوآنزا افزایش بسیار شدیدی داشت اما ظرف دو هفته، کاهش خوبی حدود ۲۵ تا ۳۰درصد را در سطح بیمارستان‌ها می‌بینیم. باید توجه کرد علائم بسیاری از بیماری‌های ویروسی، شبیه هم هستند و عمده آنها در سال گذشته تحت عنوان کووید-۱۹ شناخته می‌شدند. حالا که کرونا کاهش پیدا کرده، سایر بیماری‌های ویروسی خودشان را نشان می‌دهند.»
پیک بزرگ آنفلوآنزا در سیر نزولی
«بروز سالانه آنفلوآنزا به طور معمول دارای سه موج است که موج اولیه بروز بیماری معمولا در پاییز، موج دوم معمولا با شدت کمتر از موج اولیه در بهمن و اسفند و موج سوم هم در اردیبهشت سال بعد رخ می‌دهد.»
شهنام عرشی، سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت، با بیان این مطلب به گذر از پیک بزرگ موج اولیه اشاره می‌کند و می‌گوید: «با توجه به گذر از پیک بزرگ موج اولیه و روند کاهشی آن، اکنون باید برای بروز موج دوم در بهمن امسال آمادگی داشته باشیم. بر این اساس آموزش‌های بهداشت فردی و اجتماعی با تأکید بر استفاده از ماسک، به‌ویژه در اماکن بسته و بدون تهویه، شست‌وشوی مرتب دست‌ها، تهویه مناسب اماکن به خصوص اماکن تجمعی و انجام واکسیناسیون آنفلوآنزا در گروه‌های هدف و اولویت‌دار بسیار ضروری است.»
او تأکید می‌کند: «به دلیل احتمال ابتلا به بیماری در همه فصول سال، واکسیناسیون آنفلوآنزای سالانه منوط به انجام آن فقط در اوایل مهر نیست و در هر زمانی از طول سال و برای گروه‌های اولویت‌دار با توجه به دسترسی به واکسن آنفلوآنزا، الزامی و ضروری است. همچنین ضرورت دارد در صورت علامت‌دار بودن، نسبت به مراجعه به پزشک اقدام کرده و از مصرف خودسرانه دارو و خوددرمانی پرهیز شود. همچنین تا رفع علامت‌های حاد بیماری از حضور در محل کار و مدرسه اجتناب شود.»
کنترل کرونا رها شده
«با وجود احتمال خیز مجدد کرونا در کشور، بی‌تفاوتی موجود به این وضعیت قابل انتقاد است.» حمید سوری، اپیدمیولوژیست، درباره آخرین وضعیت کرونا در جهان می‌گوید: «راهبردهای صفر مقابله با کرونا در چین ناموفق بود و اکنون موجب طغیان جدید بیماری شده است. این در حالی است که با وجود طغیان بیماری در دیگر کشورهای شرق آسیا، این احتمال وجود دارد ما هم در ایران شاهد طغیان‌های مشابه از بیماری باشیم.»
سوری آمادگی نظام سلامت در این باره را ضروری عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: «نباید دوباره مشابه سال ۹۸ که نخستین ورود بیماری به کشور رقم خورد، غافلگیر شویم. در این باره ضرورت دارد تا اوضاع اپیدمی در شرق و جنوب شرقی آسیا رصد شود و ساختارهای بهداشتی و درمانی و جامعه هم در این باره آمادگی لازم را داشته باشند؛ هر چند به نظر می‌رسد نوعی رهاشدگی در کنترل اپیدمی حاصل شده و به نوعی با موارد جدید یا واریانت‌ها امکان مقابله نداشته باشیم؛ آن هم در حالی که سطح ایمنی در جامعه به دلیل فاصله‌ای که با آخرین زمان واکسیناسیون به وجود آمده، بسیار ضعیف شده است.»
این اپیدمیولوژیست تأکید می‌کند: «در این باره نیاز به یک نقشه راه داریم. باید سناریوهای احتمالی را مسیریابی کرده و مسیرهایی را که ممکن است برای کنترل اپیدمی‌های بعدی به کار بروند، تدوین و تبیین کنیم. به نظر می‌رسد چنین اتفاقی رخ نداده و برای اپیدمی‌های بعدی آمادگی چندانی نداریم. مردم هم به شکل عادی زندگی بازگشته و رفتارهای عادی محافظتی هم به حد صفر رسیده است. با توجه به وضعیت چین، جامعه ما هم آماده پذیرش یک پیک جدید کروناست. بر همین اساس باید هشدارها داده شود و آمادگی ایجاد کنیم.»
سوری همچنین در رابطه با اظهار نظر رئیس سازمان جهانی بهداشت مبنی بر نزدیک‌بودن جهان به پایان دوران اضطرار هم توضیح می‌دهد: «پایان مرحله اضطراری به معنای خاموش‌شدن اپیدمی نیست بلکه به معنای کاهش تهدیدهایی است که از سوی بیماری علیه جامعه وجود دارد. هم‌اکنون واریانت‌های جدید مانند یک آتش‌بس پس از یک جنگ تمام‌عیار و پرالتهاب بوده و معلوم نیست که آیا این التهاب دوباره شروع خواهد شد و باید منتظر خیزهای بیماری در جامعه باشیم یا خیر؟ در واقع در آتش‌بسی هستیم که معلوم نیست تا کی طول خواهد کشید.»
به گفته سوری زمانی که درباره پاندمی صحبت می‌شود، یعنی بیماری حداقل در دو منطقه از مناطق شش‌گانه سازمان جهانی بهداشت اپیدمی دارد: «هم‌اکنون التهاب اپیدمی در منطقه جنوب شرقی آسیا در جریان است و این بدین معناست که اپیدمی خاموش نشده اما دیگر شرایط اضطرار را ندارد. اپیدمی، طغیان و پاندمی سه واژه متفاوت هستند. وقتی می‌گوییم طغیان بدین معناست که بیماری در یک محدوده زمانی و مکانی خاص و در اپیدمی بیماری در یک شهر، استان یا کشور متمرکز است. پاندمی هم وقتی است که بیماری از مرزها عبور کرده و حداقل در دو منطقه سازمان جهانی بهداشت فعال باشد.»
او ادامه می‌دهد: «سال ۹۸ ما طغیان کرونا را در قم داشتیم که اگر کنترل می‌شد به گیلان، تهران و سایر نقاط کشور سرایت نمی‌کرد و تبدیل به اپیدمی نمی‌شد. اکنون هم باید رصد کنیم و ببینیم اگر طغیانی در جایی از کشور وجود دارد، با اعزام تیم‌های واکنش سریع آن را کنترل کنیم اما نه رصدی صورت می‌گیرد و نه تیم واکنشی وجود دارد. کار دیگر هم کنترل ترددهای بین کشورهای دارای طغیان یا اپیدمی با ایران است و باید تمهیدات کنترلی به‌شدت جامعی صورت بگیرد.»
