رژیم‌های "کتوژنیک" برای کدام افراد مناسب نیست؟
دکتر گلبن سهراب با بیان اینکه رژیم کتوژنیک (Ketogenic Diet) یا کتون‌زا نوعی رژیم غذایی خاص با چربی زیاد است، گفت: رژیم کتوژنیک برای فردی تجویز می‌شود که قبلا با رژیم مقداری کاهش وزن را تجربه کرده اما در حال حاضر با رژیم‌های معمولی نمی‌تواند وزن خود را کاهش دهد.
به گفته این متخصص تغذیه در موارد پیش دیابتی، مقاومت به انسولین و تخمدان پلی کیستیک تجویز رژیم کتوژنیک برای یک دوره کوتاه مدت می‌تواند مفید باشد.
وی افزود: رژیم کتوژنیک یک برنامه غذایی شامل ۷۰ درصد چربی، ۲۰ درصد پروتئین و ۱۰ درصد کربوهیدرات است. به عبارت دیگر در این رژیم مصرف کربوهیدرات بسیار محدود شده و چربی افزایش می‌یابد تا بدن به جای قند از چربی برای تامین انرژی استفاده کند.
به گفته وی در این رژیم به دلیل این که بدن وارد فاز کتوزیس می‌شود، روزهای اول فرد یک کاهش وزن زیادی را تجربه می‌کند که دلیل آن از دست دادن مقدار زیادی از آب بدن است.
گلبن سهراب با اشاره به این که میزان کاهش وزن اولیه در این رژیم در افراد مختلف فرق دارد، گفت: در بلند مدت از نظر کاهش وزن این رژیم نیز تفاوت چندانی با سایر رژیم‌های لاغری ندارد.
وی کتوزیس را یک فرآیند طبیعی متابولیک در بدن عنوان کرد و گفت: در این فرایند به جای کربوهیدارت و گلوکز برای تامین انرژی، چربی‌های اشباع شده و ذخیره شده در اجزای بدن سوزانده می‌شود.
این متخصص تغذیه با بیان اینکه در رژیم کتوژنیک بسیاری از انواع مواد غذایی از برنامه غذایی حذف می‌شوند، گفت: در این رژیم مصرف انواع قندهای ساده، شکر، گروه نان و غلات، لبنیات به جز پنیر، انواع میوه‌ها، سبزی‌های نشاسته‌ای مثل سیب‌زمینی و هویج و سس‌های قرمز مجاز نیست.
به گفته وی فرد در این رژیم مجاز است از انواع روغن‌ها ترجیحا روغن‌های سالم‌تر، گوشت‌ها و تخم مرغ، انواع مغز به میزان محدود و سبزی‌های برگ سبز به مقدار محدود استفاده کند. همچنین می‌تواند خامه، کره و مقداری پنیر نیز در برنامه غذایی خود داشته باشد.
او عدم تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن و افزایش خطر بروز کمبود آنها را مهمترین عارضه رژیم‌های کتوژنیک عنوان کرد.
این متخصص تغذیه از دیگر عوارض این رژیم به سرگیجه و احساس خستگی اشاره کرد که باعث می‌شود فرد نتواند فعالیت بدنی مناسبی داشته باشد و از سبک زندگی سالم فاصله می‌گیرد.
وی یبوست شدید را از دیگر عوارض این نوع رژیم برشمرد که به دلیل حذف یکسری مواد مغذی ایجاد می‌شود.
او ادامه داد: این مواد باعث رشد باکتری‌های مفید دستگاه گوارش می‌شوند و عدم رشد باکتری‌های مذکور باعث تغییر فلور طبیعی روده و در درازمدت یبوست‌های شدید می‌شود.
به گفته این متخصص تغذیه افرادی که چند ماه از رژیم کتوژنیک پیروی می‌کنند دچار یبوست شدید می‌شوند که نیاز به اقدامات درمانی برای بازگشت فلور طبیعی روده دارند.
وی آنفلوانزا و راش‌های پوستی خیلی شدید را از دیگر عوارض رژیم‌های کتوژنیک عنوان کرد.
وی در ادامه گفت: رژیم کتوژنیک برای افرادی که می‌توانند با سایر رژیم‌های معمولی لاغر شوند توصیه نمی‌شود. زیرا این رژیم عوارض زیادی در بردارد و در واقع سبک یا روش صحیح تغذیه‌ای را رعایت نمی‌کند.
او یکی از عللی که باعث اقبال عمومی بالا نسبت به این نوع رژیم شده است را عدم وجود کالری شماری برشمرد که در آن اجباری نیست کالری مورد مصرف فرد دائما شمارش شود.
وی با اشاره به این که در این رژیم تولید کتون بادی‌ها در بدن باعث سرکوب کردن و کنترل اشتها می‌شود، گفت: این موضوع باعث می‌شود فرد کمتر احساس گرسنگی کند که یکی از دلایل مهم علاقه افراد به این رژیم است. همچنین در هفته‌های اول کاهش وزن بیشتری نسبت به رژیم‌های معمولی تجربه می‌کنند که این موضوع نیز برایشان خوشایند است.
بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی وی به افرادی که تمایل به استفاده از رژیم کتوژنیک دارند تاکید کرد حتما با مشورت یک متخصص تغذیه اقدام کنند تا رژیم علمی و صحیح برای آنها طراحی شود و با تجویز مکمل‌های مناسب از بروز عوارض کمبود مواد مغذی پیشگیری شود.
