مخاطب رسانه ملی یک دهه قبل در مقاطع قابل توجهی عادت داشت که هر شب چهار سریال جدید از شبکههای سراسری ۱، ۲، ۳ و ۵ تماشا کند. آثاری که فارغ از کیفیت ـ که عدهای معتقدند بالاتر از امروز بود ـ جدول پخش تلویزیون را برای سلایق مختلف جذاب نگه میداشتند. به عبارت دیگر مخاطب با توجه به زمان فراغت خود میتوانست از حدود ساعت ۲۰ تا نیمهشب، هرکدام از چهار قسمت سریال تازه ایرانی را برگزیند و حق انتخاب مناسبی برای تماشا داشت. اما به نظر میرسد این روند در حال تغییر تدریجی است.
سریالهای تکراری در باکس اصلی
در سالهای اخیر پخش سریالهای تکراری در باکس اصلی سریال شبکههای یک، دو و سه سیما اتفاق رایجی نبود و کمابیش به ندرت اتفاق میافتاد. این در حالی است که در چهار ماهه نخست سال ۱۴۰۲، شبکه یک سیما مجموعه ۳۷ قسمتی «محاکمه» محصول دهه ۷۰ را پخش کرد و شبکه دو نیز به تازگی پخش مجموعه «هشت بهشت» محصول دهه ۶۰ را آغاز کرده است.
شبکه دو همچنین در اقدامی کمسابقه، در تعطیلات نوروزی ۱۴۰۲ هیچ سریالی جدیدی را در جدول پخش نگذاشت و ضمن پخش قسمتهای تکراری «آقای قاضی»، جای خالی آن را با برنامه طنز «سیدخندان» پر کرد. البته فصل دوم مجموعه اپیزودیک «بچه زرنگ» هم در امتداد نوروز روی آنتن رفت.
در روزهای اخیر معاونت سیما، برنامههای ویژه ماه محرم تلویزیون را که معرفی کرد، باز هم نامی از سریال ویژه محرم شبکه دو سیما در آن به چشم نمیخورد؛ البته این شبکه از مجموعه نمایشی «ناگهان حسین (ع)» برای پخش در ایام محرم نام برده است که با محوریت نمایشنامهخوانی محرمی روانه آنتن میشود، اما گویا سریال جدید در کار نیست.
۵ قسمت هفتگی در شبکه یک
از نیمه خرداد ماه و با آغاز پخش تلویزیونی «سوران» از شبکه یک سیما، سریال آخر هفته این شبکه که در تجربه قبلی (گیلدخت) تنها دو شب در هفته پخش میشد، جمعهشبها نیز به صورت تجمیعشده در یک اپیزود حدود ۹۰ دقیقهای (شامل ۲ قسمت همان هفته) روی آنتن میرود.
این شبکه همچنین از ۱۰ تیرماه نیز پخش «بازپرس» را به عنوان سریال روتین شبانه آغاز کرد، اما این اثر را به خلاف سریالهای روتین گذشته که اغلب ۶ شب در هفته پخش میکرد، تنها سه شب در هفته (از یکشنبه تا سهشنبه) روی آنتن میبرد و شنبهها نیز خلاصه هفتگی سه قسمت هفته قبل آن را پخش میکند.
به این ترتیب شبکه یک سیما در حالی که در اسفندماه ۱۴۰۱، هر هفته مجموعا هفت قسمت سریال ایرانی جدید (شامل پنج قسمت «شهباز» و دو قسمت «گیلدخت») و در تیرماه ۱۴۰۱ هر هفته ۶ قسمت سریال ایرانی جدید (شامل ۶ قسمت جدید «مستوران» و یک قسمت خلاصه هفتگی) روی آنتن میبرد، در این روزها، این عدد را به پنج قسمت در هفته کاهش داده است.
ضمن اینکه این شبکه برای ایام محرم سریال جدیدی را در نظر نگرفته؛ بنابراین پخش ادامه سریالهای «بازپرس» و «سوران» را در دستور کار دارد و قسمتهای باقیمانده این دو سریال در ایام محرم روی آنتن خواهد رفت.
وضعیت مبهم شبکه ۵
شرایط پخش سریال ایرانی در شبکه پنج سیما کمی مبهم است، اما گفته میشود این شبکه از چرخه پخش سریالهای ایرانی جدید کنار رفته است. این شبکه که پیش از شبکههای یک، دو و سه تولید سریال را کنار گذاشت، در سال جاری، سریالهای خارجی، چون «دکتر یوهان»، «سرقت پول» و «ضد حمله» را پخش کرد و تنها مجموعه استودیویی «ماهچراغ» را روی آنتن برد.
این در حالی است که در گذشتهای نهچندان دور، شبکه پنج نیز به تولید و پخش سریالهای جدید میپرداخت و گاه آثار خاطرهسازی را روی آنتن میبرد.
«عشق کوفی» و «همهگیری» شبکه سه را نجات داد
در میان شبکهها اما، شبکه سه گویا اوضاع بهتری دارد؛ چراکه در نهایت تصمیم بر این گرفته شد که «عشق کوفی» به عنوان تنها مینی سریال محرمی تولید شده تلویزیون در سال ۱۴۰۲، آخر هفتهها از این شبکه پخش شود و سایر شبکهها فقط نظارهگر باشند. این سریال از پنجشنبه ـ ۲۹ تیر ماه ـ روی آنتن میرود.
ضمن اینکه سریال جدید «همهگیری» هم از ۲۵ تیرماه در شبکه سه سیما آغاز خواهد شد و با بازی مهدی فخیمزاده و فریبا متخصص هر روز روی آنتن میرود.
بر اساس این گزارش، با پشت سر گذاشتن مناسبت محرم و در شرایطی که گفته شده تلویزیون ۹ سریال جدید قرار است در سال ۱۴۰۲ پخش کند، اما هنوز به روشنی مشخص نیست رسانه ملی برای پخش و چیدمان سریالهای تولیدی جدید چه سیاستی در پیش میگیرد، اما به نظر میرسد روند فعلی سیما در مسیر کاهش پخش سریالهای جدید و استفاده بیشتر از آثار بازپخشی قرار دارد.
ضمن اینکه معاونت سیما اخیرا با تغییر در چیدمان گروههای فیلم و سریال خود و حذف آنها در شبکهها به راهکاری جدید در حوزه سیما فیلم رسیده که هنوز امتحان خود را پس نداده است.