بازیگر زن بودن خیلی جذاب است، اما نه در سینمای ایران
ماه‌منیر بِیطاری، بازیگر سینما و تئاتر از سال ۸۶ فعالیت در حرفه بازیگری را با حضور در نمایش‌های عروسکی شهرستان آران و بیدگل آغاز کرد. او که در رشته نقاشی تحصیل کرده است، از سال ۹۴ فعالیت در حوزه بازیگری را به صورت جدی‌تری پی گرفت و با بازی در فیلم‌های سینمایی «لباس شخصی»، «بدل» و بیش از ده فیلم کوتاه تلاش کرد تا سیمایی تازه از بازیگر زن در سینمای ایران را به نمایش بگذارد. فیلم «سفر به ماه» یکی از آخرین تجربه‌های او در سینمای ایران است که امسال در جشنواره کارلووی‌واری نیز به نمایش گذاشته شد و مورد توجه حاضران قرار گرفت.
او درباره چالش‌های بازیگران خانم در سینما و تلویزیون ایران گفت: زن بودن و به خصوص بازیگر زن بودن خیلی جذاب است، اما نه در سینمای فعلی ایران. با این همه شخصا از زن بودنم بسیار رضایت دارم، اما نمی‌توان شرایط را نادیده گرفت. متاسفانه مسیری که برای یک بازیگر خانم در سینمای ایران تعریف شده، بسیار دشوارتر از بازیگران مرد است. زیرا سانسور و ممیزی‌هایی که در اکثر مواقع سلیقه‌ای انجام می‌شود، امکان دیده شدن بازیگران خانم را تاحده زیادی محدود می‌کند.
بِیطاری با تاکید بر اینکه سانسور و ممیزی مانعی بزرگ بر سر راه بازیگران خانم است، افزود: البته ناگفته نماند که مردسالاری در سینما‌های نقاط دیگر جهان نیز دیده می‌شود و تنها مختص به ایران نیست، اما در اینجا شاهد محدودیت‌های عیان‌تری نیز هستیم. به عنوان مثال شخصا بسیار به بازی در نقش‌های اکشن و فانتزی علاقمندم، اما چنین امکانی برای بازیگران خانم ایرانی وجود ندارد. چون نه تنها چنین نقشی در سینمای ایران وجود ندارد، بلکه حتی در صورت وجود داشتن نیز باید با پوششی انجام شود که بیش از هرحسی، موجب تمسخر و خنده مخاطبان خواهد شد.
این بازیگر صحبت‌هایش را اینطور ادامه داد: در مقابل بازیگران مرد به راحتی می‌توانند شلوارک بپوشند، موهایشان را هر طور که دوست دارند درست کنند و گریم مورد نظر برای هر نقشی را داشته باشند. حتی در بحث دیالوگ نیز بازیگران خانم با محدودیت‌های بسیار مواجه هستند و در قالب نقش خود اجازه گفتن هر حرف یا اکتی را ندارند. در واقع متاسفانه در شرایط کنونی تمام توان بازیگران خانم در سینما و تلویزیون ایران به گردیِ صورتشان محدود می‌شود و هیچ کار دیگری نمی‌توانند انجام دهند.
او با بیان اینکه بعضا نقش‌هایی را ایفا کرده که در زمان اکران بخش قابل توجهی از آن حذف شده است، درباره ممیزی‌های سلیقه‌ای در سینمای ایران توضیح داد: با وجود همه محدودیت‌های موجود، شما تمام تلاش خود را کرده و نقش را جلوی دوربین کارگردان زندگی می‌کنید، اما در زمان اکران فیلم، در کمال ناباوری می‌بینید؛ نقشی که به عنوان بازیگر اصلی ایفا کردید، تبدیل به چند سکانس بی‌خاصیت شده است.
بِیطاری در ادامه صحبت‌هایش با تاکید بر تفاوت شرایط بازیگری برای مردان و زنان در سینمای ایران، گفت: شاید تنوع ژانر چندانی در سینمای ایران وجود نداشته باشد، اما در همین وضعیت گا‌ها فیلم‌هایی ساخته می‌شود که امکان بازی نقش‌های متفاوت را برای بازیگران مرد ایجاد می‌کند. به عنوان مثال اشکان خطیبی برای بازی در یکی از نقش‌های فیلم «سینمانیمکت»، آنچنان لاغر کرده بود که دنده‌هایش دیده می‌شد، اما آیا چنین امکانی برای بازیگران خانم وجود دارد؟ متاسفانه این امکان فعلا از بازیگران خانم گرفته شده است، اما با این همه امیدوارم فضا بازتر شود تا بتوانیم اتفاقات بهتری را شاهد باشیم.
او با بیان اینکه فعلا کاری جز صبر کردن از بازیگران خانم بر نمی‌آید، عنوان کرد: شخصا آدم مثبتی هستم و به زندگی با دید مثبت نگاه می‌کنم. به همین دلیل همچنان و پس از سال‌ها تلاش، کار بازیگری را ادامه دادم. در حالی که بسیاری از دوستانم در همان سال‌های ابتدایی که با هم کار را شروع کردیم، از این حرفه فاصله گرفتند. فکر می‌کنم هر رشته‌ای چالش‌های خاص خود را دارد، ولی با این همه هر روز می‌توان رو به جلو حرکت کرد. خوشبختانه اکنون کم‌کم در حال چشیدن طعم روز‌های خوب این حرفه هستم و از این بابت خوشحالم.
بِیطاری در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به دوران کرونا و تعطیلی که در کار سینما و دیگر حرفه‌ها به وجود آمد، گفت: من در کنار بازیگری، به تدریس نقاشی در مدارس مشغولم، اما در دو سال کرونا هم سینما و هم مدارس غیرانتفاعی تعطیل بودند. طبیعتا در این مدت مانند بسیاری از مردم درآمدی نداشتم و از لحاظ مادی و معنوی بسیار اذیت شدم.
این بازیگر در ادامه افزود: با این همه در آن زمان همراه همسرم علیرضا پورهاشم، به نوشتن روی آوردیم و یک فیلم سینمایی، دو فیلم کوتاه و یک سریال سیتکام نوشتیم که خیلی از اساتید ما آن‌ها را تایید کردند. به صورتی که برخی از آن‌ها اکنون در پروسه ساخت قرار دارند. همسرم علیرضا در حرفه بازیگری و کارگردانی آموزش دیده و در کار بسیار به من کمک می‌کند. او در زندگی بسیار به من امید می‌دهد. حتی حاضر است که من از خودش موفق‌تر باشم.
او در پایان گفت: در طول عمرم سعی کردم حالم خوب باشد. چون تا حال شما خوب نباشد، اتفاق‌های خوبی برایتان نمی‌افتد. البته حال خوب داشتن به معنی بی درد بودن نیست. شخصا تاکنون دشواری‌های بسیاری را در زندگی تجربه کرده‌ام، اما تلاش کردم که رو به جلو نگاه کنم. اگر در زندگی عادی به اجبار و برای گذران زندگی در شغلی حاضر شدم، به این دید به آن نگاه کردم که قرار است روزی نقش آن کار را بازی کنم. مهم این است که در هر مقطعی عاشق کار خود باشید و از آن لذت ببرید. سختی همیشه بوده و است، اما ما چاره‌ای جز ادامه دادن نداریم.
