گروهی از محققان دانشگاه اوپسالا در سوئد بر روی تاثیر بیخوابی بر متابولیسم بدن تمرکز کردند. آنها این کار را با تجزیه و تحلیل نمونههای بافت ۱۵ فرد بزرگسال با وزن و سلامت متوسط و به امید کشف تاثیر و تغییراتی که میزان خواب بر سطح عمیق مولکولی میگذارد، انجام دادند.
کشف تغییرات متابولیک
تمام کارها در دو جلسه انجام شد. در شب دوم، افراد به طور عمدی از خوابیدن منع شدند و در نتیجه نتوانستند در طول شب بخوابند. محققان با استفاده از ترکیبی از نمونههای خون و بافت به نکات مربوط به اختلالات متابولیکی نگاه کردند. به این ترتیب، نمونههای بافت یا بیوپسیها تنها از قسمتهای ماهیچه اسکلتی و چربیهای زیر پوستی گرفته شد، زیرا عملکرد این بافتها با دیابت و چاقی مرتبط است.
این تیم از دادههای این نمونهها برای ارزیابی تغییرات در دی. ان.ای متیلاسیون استفاده کرد که نوعی مکانیزم است که در جهت کنترل بیان ژن استفاده میشود. دی. ان.ای متیلاسیون یا متیل دار شدن دی. ان.ای (DNA methylation) یک فرآیند بیوشیمیایی است که در رشد و نمو عادی موجودات رده بالا دارای اهمیت میباشد. مزیت این مطالعه چند مرحلهای پژوهشگران این است که آنها میتوانند اثرات خواب را به شکل عمیقتر تجزیه و تحلیل و نظریههای دقیقتر و جامعتری ارائه کنند.
"جاناتان سدرز" محقق گروه علوم اعصاب دانشگاه اوپسالا و نویسنده اصلی این مطالعه توضیح داد که چگونه تیم هدف خود را برای ارزیابی "اثر ژنتیکی و فیزیولوژیکی بیخوابی حاد در بافتهای جنبی" تعیین کرد.
وی گفت: گروه تحقیقاتی ما اولین کسانی بودند که نشان دادند بیخوابی حاد خود منجر به تغییرات اپیژنتیک در ژنهای به اصطلاح ساعتی میشود که در هر یک از بافتها، ریتم روزانه خود را تنظیم میکند. یافتههای جدید ما نشان میدهد که از دست دادن خواب موجب تغییرات خاصی در بافت و در سطح دی. ان.ای متیلاسیون در ژنهای پخش شده در ژنوم انسان میشود.
تحقیقات آینده
محققان اذعان میکنند بدون شک رابطه واضح و روشنی میان بیخوابی و نقص در عملکرد متابولیک بدن وجود دارد، به طوری که این اختلال حتی با تنها یک شب نخوابیدن هم بروز میکند. گرچه ما همیشه میدانیم که نمیتوانیم مدت زیادی نخوابیم، اما مطالعات علمی یکی پس از دیگری اثرات کمخوابی و بدخوابی را بر سلامت جسمی و روانی ما و تاثیرگذاری بر خلاقیت افراد نشان میدهد. این مطالعه در نشریه Science Advances منتشر شده است.