سلامت روان چگونه شخصیت کودکان را شکل می‌دهد؟
دکتر قدسیه حکیم‌زاده با اشاره به ۱۶ مهرماه روز ملی کودک، اظهار کرد: سلامت روانی کودکان یکی از مهمترین عواملی است که بر رشد شخصیت آن‌ها تاثیر قابل ملاحظه‌ای دارد. کودکی که دارای سلامت روانی است، قادر خواهد بود با موفقیت با چالش‌های روزمره زندگی مقابله و روابط سالمی را با دیگران تجربه کند.
وی افزود: سلامت روان در کودکان مستقیما به یادگیری و عملکرد تحصیلی آن‌ها مرتبط است و برای ایجاد پایه‌های سالم برای زندگی بزرگسالی آن‌ها بسیار اهمیت دارد. اهمیت سلامت روان تنها به جنبه‌های روانی و عاطفی کودکان مربوط نمی‌شود بلکه بر توانایی‌های شناختی و اجتماعی آن‌ها نیز تاثیر می‌گذارد.
این متخصص روانشناسی بالینی گفت: سلامت روان منجر می‌شود کودک در محیط مدرسه روابط دوستانه بهتری را تجربه کند. سلامت روان در کودکان می‌تواند به عنوان پیش‌نیازی برای رشد فیزیکی سالم آن‌ها در نظر گرفته شود. شواهد و مطالعات نشان داده است کودکانی که تحت فشار و استرس مداوم قرار دارند، بیماری‌های فیزیکی بیشتری را تجربه می‌کنند.
شاخص‌های سلامت روان در کودکان
حکیم‌زاده عنوان کرد: شاخص‌های سلامت روانی کودکان بسیار گسترده و متنوع هستند که تعادل در هیجانات، اعتماد به نفس، رفتارهای اجتماعی، خلاقیت، توانایی تمرکز و توجه، توانایی حل مسئله و خلاقیت، مهارت‌های تحصیلی، رضایت از زندگی، سطح اضطراب و افسردگی و سطح استقلال و خودکنترلی مهمترین شاخص‌ها هستند.
وی افزود: کودکانی که با هیجان‌های خود آشنا هستند و مهارت‌های مدیریت هیجانی دارند، بهتر می‌توانند با استرس مواجه شوند و روابط سالمی را با دیگران برقرار کنند. اعتماد به نفس شامل اعتماد به توانایی‌ها، احساس ارزشمندی و پذیرش خود است. کودکانی که اعتماد به نفس خوبی دارند، معمولا برای مواجهه با چالش‌ها و رسیدن به اهداف خود قوی‌تر هستند.
این متخصص روانشناسی بالینی گفت: رفتارهای اجتماعی نیز شامل مهارت‌های ارتباطی، تعاملات دوستانه، همکاری و تعامل با دیگران است. کودکانی که در این زمینه موفق هستند، معمولا دارای روابط سالم و مثبت با همسالان و بزرگسالان هستند.
وی افزود: توانایی حل مسائل، خلاقیت در فکر و ایده‌پردازی و پذیرش تفاوت‌ها نشان‌دهنده سلامت روانی است. میزان توجه کودک به وظایف و فعالیت‌های مختلف، توانایی تمرکز و حفظ توجه به طولانی مدت نیز بسیار مهم است.
حکیم‌زاده ادامه داد: میزان توانایی کودکان برای حل مسائل مختلف و استفاده از خلاقیت در روند حل مسائل نیز شاخص مهمی است. پیشرفت در زمینه‌های تحصیلی مانند خواندن، نوشتن، محاسبه و مسائل مرتبط با مهارت‌های تحصیلی دیگر، نشانگر رشد و توسعه سلامت روانی کودکان است. همچنین میزان خوشحالی، رضایت و شادکامی کودکان نشان‌دهنده سلامت روان آنان است.
وی بیان کرد: میزان اضطراب و افسردگی کودکان و تاثیر آن بر کیفیت زندگی روزمره آن‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد. توانایی کودک در انجام وظایف و فعالیت‌های روزمره بدون وابستگی به دیگران و توانایی مدیریت خود نیز بسیار مهم است.
عوامل موثر بر سلامت روان کودکان
کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت خوزستان عنوان کرد: سلامت روانی در کودکان، نیازمند رویکردهای گوناگونی است که شامل گفت‌وگو با کودکان، ارتقای مهارت‌های ارتباطی آن‌ها، مدیریت استرس و تشویق به فعالیت‌های خلاقانه روزمره می‌شود.
وی افزود: ارتباطات سالم و نزدیک با والدین و اعضای خانواده و فراهم کردن یک محیط پایدار و پشتیبان برای کودکان، امنیت محیط مدرسه، ارتباطات مثبت با معلمان و ارائه فرصت‌های یادگیری برای کودکان، داشتن دوستان صمیمی و ارتباطات مثبت با همسالان، آموزش مهارت‌های مقابله با استرس، حل مسئله و مدیریت احساسات، توجه به هویت فردی و فراهم کردن فضاهایی برای بیان و ارتباط با دیگران، کودکان را قادر می‌سازد با چالش‌های زندگی بهتر برخورد کنند و به سلامت روانی آن‌ها کمک می‌کند.
علائم هشدار دهنده مشکلات سلامت روان در کودکان
حکیم‌زاده بیان کرد: والدین باید علائم هشداردهنده مشکلات سلامت روان در کودکان خود را بشناسند که علائمی از قبیل تغییر در رفتار، اختلال در خواب، عدم تمرکز و اختلال در یادگیری، مشکلات جسمی بدون علت فیزیکی، بازی‌های خیالی ناراحت‌کننده، افکار و وسواس‌های ناشی از نگرانی، افکار خودکشی، ترس‌ها و فوبیاها هستند.
