سونامی وحشتناک سالمندی پیش روی جمعیت ایران

«پیر شی جوان»، جمله‌ای که مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها در جوانی برای جوانان آرزو می‌کنند، دوران پیری و سالمندی اگر با سلامتی و نشاط باشد به نظر یکی از شیرین‌ترین دوران زندگی افراد به حساب می‌آید.

قدیم‌تر‌ها افراد وقتی به سن و سال سالمندی می‌رسیدند کمتر احساس تنهایی، انزوا یا افسردگی می‌کردند چرا که دور و برشان پر بود از فرزندان، نوه، نتیجه، عروس و داماد و دیگر حس تنهایی به فرد دست نمی‌داد، اصلا زمان خالی نبود که حس تنهایی به فکر پدربزرگ یا مادربزرگ‌ها خطور کند.

اما امروز که زندگی‌ها شهری و مستقل شده است، برخی دیگر فرصت نمی‌کنند به پدر و مادرشان در سالمندی حتی ماهی یکبار سر بزنند و برخی پدربزرگ‌های و مادربزرگ‌ها که توانایی جسمی خود را هم تا حدی از دست داده‌اند یا نیازمند پرستار می‌شوند یا از خانه سالمندان سر در می‌آورند.

در دوره‌ای بیشتر جمعیت ایران را جوانان تشکیل می‌دانند و حالا به تدریج این جوانان پا به سن می‌گذارند و با کاهش نرخ تولد روزی خواهد رسید که از هر سه نفر در ایران یک نفر سالمند خواهد بود.

هفته جهانی سالمند با شعار فرصت‌های برابر برای تمام سنین از امروز چهارشنبه سوم مهر ماه آغاز شده است تا شاید حداقل در این هفته بتوانکمی بیشتر به قشر سالمندی و پیده سالمندی در کشور توجه داشت و راهکار‌هایی برای خدمت رسانی در حوزه بهداشت و درمان و توانبخشی به سالمندان در نظر گرفت.

چند درصد مردم ایران سالمند هستند؟
ایرج حریرچی به مناسبت هفته سالمند با اشاره به آمار جمعیت سالمند در ایران اظهار کرد: بر اساس سرشماری 1395 از جمعیت 79 میلیونی کشور 7414091 نفر یعنی ٩.٢٨ درصد سالمند هستند. پیش بینی می‌شود که درصد سالمندان ایران تا سال 2025 میلادی یعنی 7 سال دیگر به 10 و تا 2050 یعنی 32 سال دیگر به بیش از 30 درصد برسد. بر اساس این پیش بینی در سال 2050 درصد جمعیت سالمند در ایران از میانگین جهان و آسیا بیشتر و از هر سه نفر، یک نفر سالمند خواهد بود.

حریرچی با بیان اینکه نیاز فزاینده به مراقبت از سالمندان و درمان آنان محتاج سیاست‌های همه‌جانبه است، گفت: در کار نبودن چنین سیاست‌هایی ممکن است هزینه‌ها را بشدت افزایش دهد.

وی در ادامه افزود: سیاست‌هایی مانند ارتقای سلامت و پیشگیری از بیماری ها، تکنولوژی‌های یاری دهنده، خدمات توانبخشی در مواقع لزوم، خدمات بهداشت روان، تشویق روش‌های سالم زیستی و پدید آوردن محیط حمایتگر، میزان ناتوانی آمیخته با سالمندی را کاهش می‌دهد و بر پس انداز مالی سالمندان اثر می‌گذارد.

معاون کل وزارت بهداشت تصریح کرد: سالمندان میبایـست؛ بـه صـورت ادغـام شـده در جامعه بمانند و به گونه‌ای فعال در تدوین و اجرای سیاست‌هایی که به طـور مستقیم تحت تأثیر قرار میدهـد، شـرکت کننـد و بدون درنظر گرفتن سن، جنس، پیـشینه نـژادی و قـومی، نــاتوانی و یـا دیگــر شـرایط، بایـد رفتـار عادﻻنه‌ای با سـالمندان داشـت و جـدا از وضـعیت اقتصادیشان به آن‌ها ارزش داده شود.

سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سالمندی

حریرچی بیان کرد: بند 7 سیاست‌های جمعیتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری «فرهنگ سازی برای احترام و تکریم سالمندان و ایجاد شرایط لازم برای تأمین سلامت و نگهداری آنان در خانواده و پیش‌بینی ساز و کار لازم برای بهره‌مندی از تجارب و توانمندی‌های سالمندان در عرصه‌های مناسب» و بند 15 نیز اتخاذ روش‌های حمایتی و تشویقی مناسب برای تکریم سالمندان در خانواده و تقویت مراقبت‌های جسمی و روحی و عاطفی از آنان را مورد تاکید قرار می‌دهد.

به گفته معاون کل وزارت بهداشت روند سالمندى را می‌توان به سه گروه سالمندی همراه با سلامت، سالمندی طبیعی و سالمندی همراه با بیماری تقسیم کرد. هدف ما، افزایش تعداد گروه اول است. رسیدن به این هدف از طریق آموزش فراگیر به سالمندان و ارائه خدمات مورد نیاز آنان تحقق می‌یابد، به همین دلیل در حال حاضر یکی از مهمترین برنامه ها، در کشور‌های توسعه یافته ارتقا آگاهی و افزایش توانمندی سالمندان برای مراقبت از خود است. در خدمات نوین سلامت سالمندان نیز دو برنامه آموزش شیوه زندگی سالم در دوره سالمندی و مراقبت سالمندان در نظر گرفته شده است.

حریرچی گفت: دو برنامه‌ی اصلی اداره سلامت سالمندان، آموزش شیوه زندگی سالم در سالمندی و مراقبت‌های ادغام یافته سلامت سالمندان است که این مراقبت‌ها در حال حاضر در دو سطح غیرپزشک و پزشک در خانه‌های بهداشت، پایگاه سلامت و مراکز جامع سلامت ارائه می‌شود. این مراقبت‌ها شامل ارزیابی و تشخیص و درمان اختلالات فشارخون (افزایش فشارخون و افت فشارخون وضعیتی)، اختلالات چربی خون، سوء تغذیه (چاقی، لاغری)، دیابت، افسردگی، سقوط و عدم تعادل است.

رشد فزاینده خانه های سالمندی در کشور
یکی از معضلات امروز جامعه کوچ سالمندان از خانه به سرای سالمندان است، برخی به اختیار و برخی به اجبار دوران پیری خود را دور از خانواده و در این مکان‌ها سپری می‌کنند، زندگی شهری و مشغله زیاد جوانان موجب شده است که بسیاری سراهای سالمندی را برای زندگی سالمندان خود انتخاب کنند، در حالی که این مسئله عواقب بسیاری به دنبال دارد.

محسن شطی رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت در این باره گفت: فرزندان باید مسئولیت مراقبت از سالمندان خانواده خود را بپذیرند و در زمینه مراقبت از آن‌ها از انجام هر کاری ابایی نداشته باشند و در چنین خانواده‌ای روابط خانوادگی استمرار پیدا می‌کند و هر روز از رشد قابل توجهی برخوردار می‌شود و این مسئله باعث می‌شود فرزندان سالمندان خانواده را مورد احترام قرار می‌دهند و هر روز که پدر خانواده به سمت پیری می‌رود احترام و ارزش آن در بین فرزندان افزایش پیدا می‌کند.

رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت افزود: اگر ما بتوانیم الگوی رفتار بین فرزند و پدر خانواده را حفظ کنیم این موضوع باعث می‌شود تا تنش، مشکل و تعارضی خانواده‌ها را از یکدیگر دور نکند و با اینکه افراد یک خانواده از نسل‌های مختلف بوده، اما به دلیل روابط خانوادگی خوب به یکدیگر احساس تعلق و وابستگی پیدا می‌کنند و چنین خانواده‌ای از یکدیگر حمایت و فرزندان از افراد سالمند حمایت می‌کنند.

آغوش گرم خانواده سلامت روان سالمندان را تضمین می کند

شطی گفت: وقتی روابط بین خانوادگی ارتقا پیدا می‌کند موضوعاتی مانند افسردگی، پرخاشگری و مشکلات اجتماعی و مسائل روانی کمتر می‌شود و دیگر اعضای خانواده احساس افسردگی پیدا نمی‌کنند.

رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت ادامه داد: اگر ما بتوانیم جایگاه خانواده را حفظ کنیم این خانواده به عنوان یک محافظ افراد عمل می‌کند و باعث ارتقای اعضای مختلف خانواده و به ویژه سالمندان می‌شود.

خانه؛ بهترین مکان برای زندگی یک سالمند

رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت بیان کرد: بهترین مکان برای یک فرد سالمند خانه و خانواده اش است و خانه سالمندان اصلا مناسب سالمندان و افراد پیر نیست و ما امروزه یک خانواده یکپارچه را نیازمندیم. افراد در خانواده‌ای که روابط خوبی در آن وجود دارد به یکدیگر احترام می‌گذارند.

شطی افزود: خوشبختانه کشور ما یک کشور اسلامی است و توجه جدی به معنویات می‌شود و یکی از برنامه‌های وزارت بهداشت برای حفظ ارتقای سلامت روح و جسم سالمندان این است که کارشناسان حوزه و دانشگاه را با یکدیگر جمع کرده تا در زمینه مسائل مختلفی مانند سلامت معنوی تبادل نظر داشته باشد و خوشبختانه باید بگویم که ایران از یک گنجینه ارزشمندی مانند اسلام برخوردار است و تجربیات کشور‌های پیشرفته را دارد.

او گفت: سلامت معنوی یکی از بعد‌های مهم در بین کشور‌های مختلف مطرح شده است و ما این موضوع را ویژه سالمندان اجرا می‌کنیم و برای همبستگی بین اعضای مختلف خانواده موضوع سلامت معنوی بسیار مد نظر است.

شطی ادامه داد: ایران یک جامعیت شرقی است و احترام زیادی برای سالمندان قائل است و قرار است در آیند‌ه‌ای نزدیک قرار است یک اتفاق خوبی برای سالمندان اتفاق بیفتد.

امید است که با توجه به شیب تند سالمندی در کشور با تدبیر در زمینه افزایش موالید بتوان این رونده فزاینده را کند کرد، از طرفی با فرهنگسازی و آموزش به جوانان بتوان قشر جوان کشور را برای مدیریت دوران سالمندی آماده کرد تا سالمندان دوران سالمندی را در خانه و کاشانه خود سپری کنند.