علت اصلی سقوط کابل؛ اخاذی، ارتشاء و خویشاوندسالاری دولت حاکم
دولت افغانستان با اخاذی، ارتشاء و خویشاوندسالاری در بالاترین سطوح دچار فساد فراگیری بود.
به گزارش آفتابنیوز؛ روزنامه "گاردین" در مقاله‌ای با اشاره به فساد دولتی گسترده در افغانستان پیش از به قدرت رسیدن طالبان این موضوع را علت اصلی سقوط کابل دانسته و می‌نویسد:"هنگامی که طالبان به کابل پایتخت افغانستان حمله کردند تقریبا با هیچ مقاومتی مواجه نشدند. "اشرف غنی" رئیس جمهوری سابق آن کشور به امارات متحده عربی گریخت و یکی از سفرایش او را متهم کرد که هنگام خروج ۱۶۹ میلیون دلار با خود به همراه برده است و ارتش افغانستان همانند یخ بدون هیچ گونه جنگی آب شد.
"جو بایدن" رئیس جمهوری امریکا مردم افغانستان را مقصر اصلی فتح کابل توسط طالبان دانست. او گفت ما به آنان هر فرصت ممکن را بخشیدیم اما نمی‌توانستیم به آنان اراده مبارزه برای آینده‌شان را نیز ارائه کنیم.
با این وجود، سرزنش شهروندان افغان که ممکن است در آینده نزدیک توسط طالبان شکنجه و حتی کشته شوند کاری اشتباه و غیراخلاقی از سوی بایدن بود.
پیروزی طالبان نتیجه فساد نخبگان حاکم بر آن کشور بود. در سال ۲۰۲۰ میلادی، گزارش شفافیت بین المللی، افغانستان را در زمره ۲۰ کشور برتر جهان از نظر درجه بالای فساد قرار داد. گزارش‌هایی وجود داشت مبنی بر آنکه حجم وسیعی از کمک‌های مالی دولت امریکا به جیب جنگ‌سالاران محلی و مقام‌های دولتی می‌رود.
این موضوع اعتماد عمومی مردم به دولت‌های متوالی در افغانستان را تضعیف کرد. اگر مردم افغانستان و ارتش آن کشور از مبارزه برای دولت دست کشیدند این موضوع بدان خاطر بود که هیچ اعتقادی به آن دولت نداشتند.
یک دلیل سقوط سریع ارتش افغانستان آن بود که درباره اندازه و تعداد اعضای آن اغراق شده بود و این افراد وجود خارجی نداشتند. در ماه ژوئیه گذشته، بایدن مدعی شد که ارتش افغانستان ۳۰۰ هزار سرباز دارد اما پنتاگون این رقم را بیش از اندازه زیاد دانست.
فرماندهان نظامی افغان پول تخصیص داده شده برای استخدام سربازان را به جیب خود می‌ریختند. "جان سوپکو" بازرس کل امور بازسازی افغانستان در سخنرانی‌ای در سال ۲۰۱۷ میلادی گفت تعداد پرسنل "شبح" افغانستان ممکن است به ده هزار نفر برسند که کنایه او به عدم استخدام نیرو‌های کارآمد توسط ارتش افغانستان بود.
در گزارش دیگری اشاره شده بود که دولت افغانستان تنها ۹۶ هزار نیروی رزمی داشته است و در زمان سقوط کابل سربازان نه حقوق دریافت می‌کردند و نه حتی غذا. ارتش افغانستان تنها بر روی کاغذ وجود داشت. امریکا نیز کمک‌های تخصیص یافته‌اش به پیمانکاران نظامی امریکایی به جیب طالبان می‌رفت. در گزارش نشریه "نیشن" در سال ۲۰۰۹ میلادی اشاره شده بود که بین ۱۰ تا ۲۰ درصد از پول قرارداد‌های تدارکات پنتاگون در افغانستان که صد‌ها میلیون دلار ارزش دارد به طالبان رسیده است. سرویس اطلاعاتی افغانستان در مورد این مشکل به ارتش امریکا هشدار داده بود. با این وجود، ده سال پس از آن ظاهرا این پرداخت‌ها هنوز به طالبان صورت می‌گرفت. در سال ۲۰۱۹ میلادی، گروهی از خانوده‌هایی که عزیزان‌شان را توسط طالبان از دست داده بودند از گروهی از پیمانکاران نظامی به اتهام پرداخت پول به طالبان شکایت کردند.
یکی دیگر از منابع تامین مالی طالبان که توسط پنتاگون و نخبگان افغان تسهیل شد، بهره‌برداری از ثروت معدنی و زیرزمینی افغانستان بوده است. گزارشی از نهاد بررسی جرائم سازمان یافته و فساد نشان می‌دهد که اشرف غنی و خانواده‌اش در فساد مرتبط با استخراج از معادن با کمک پیمانکاران نظامی امریکایی مشارکت داشته‌اند.
تخمین زده می‌شود ارزش مواد معدنی در زیر زمین در افغانستان ۱ تریلیون دلار است. خرید از معادن پیش از قدرت‌گیری طالبان به معنای تامین مالی آن گروه بود چرا که مناطق معدنی آن کشور تحت کنترل و نظارت آن گروه بودند. طبق قانون شرکت‌ها از خرید معادن کوچک ثبت نشده منع شده بودند، اما گزارش‌ها نشان می‌دهند که دستکم در یک مورد استثناء یک شرکت با موافقت اشرف غنی موفق به خریداری معدن شده بود و قرارداد خرید کرومیت ماده ارزشمند در فولاد ضدزنگ از معادن ثبت نشده را در شش استان افغانستان امضا کرده بود. پس از آن مشخص شد شرکت پیمانکار مسئول این کار ۲۰ درصد از سهام‌اش متعلق به "حشمت غنی" برادر رئیس‌جمهوری افغانستان بوده است و شرکت‌های امریکایی و در همکاری نزدیک با آنان بودند.
این روزنامه در بخش پایانی مقاله می‌نویسد: دولت و ارتش افغانستان عمدتا نمایی ظاهری بودند که تنها توسط اشغالگران آمریکایی حفظ شده بود و جای تعجبی ندارد که افغان‌ها دیگر حاضر به جنگیدن و کشته شدن برای آن نبودند. اما شکست آن به عهده مردم نیست. افغانستان سقوط کرد، زیرا پس از غارت تمام منابع کشور، نخبگان آمریکایی و افغان تسلیم شدند و فرار کردند و مردم افغانستان را پشت سر گذاشتند. چه کسی حاضر به مبارزه برای یک نظام فاسد است؟
عشق به آمریکا ، اروپا ، کانادا ، استرالیا ، ژاپن و ... کجا و عشق به ونزوئلا ، کوبا ، چین ، روسیه ، حوثی ها و الی ماشاء الله کجا ..
بایدن به درستی گفت:
"ما به آنان هر فرصت ممکن را بخشیدیم اما نمی‌توانستیم به آنان اراده مبارزه برای آینده‌شان را نیز ارائه کنیم."
هم دولتمردان ضرر میکنند و هم مردم منتها مردم از این سیه روز تر نمیشوند.