بی‌تحرکی، منشأ بسیاری از بیماری‌ها در مردان
هفته ملی سلامت مردان (اول تا هفت اسفند) با هدف حساس سازی جامعه، آموزش، فرهنگ سازی، در حد امکان مداخلات تشخیصی و درمانی نامگذاری شده تا اقدامات لازم جهت پیشگیری از مخاطرات سلامت آنها انجام شود.
گزارش های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حاکی از آن است که سرطان های معده با ۱۷.۷۴، پوست با ۱۷.۴۹، پروستات با ۱۶.۹۳، روده بزرگ با ۱۴.۱۳ و مثانه با ۱۲.۵۶ در هر ۱۰۰ هزار نفر شایعترین بیماری ها در میان مردان ایرانی است.
سلامت مردان موضوع مهمی است که از آن غفلت شده است، به طور کلی از دوران نوزادی تا کهنسالی، زنان نسبت به مردان از سلامت جسمی بالاتری برخوردارند و ۱۵ علت شایع مرگ و میر، بیشتر در مردان بروز می کند.
مردان معمولا کمتر از زنان به سلامت خود توجه دارند و مراجعات پزشکی آنها برای غربالگری بیماری ها و چکاپ دوره ای کمتر است و زمانی به مراکز درمانی مراجعه می کنند که بیماری آنها در مرحله پیشرفته و وخیم تری قرار دارد در حالیکه مهم ترین بیماری های شایع و شناخته شده تهدید کننده سلامت مردان، اغلب قابل پیشگیری هستند.
همچنین در بحث سلامت روانی نیز بسیاری از مردان، داشتن افسردگی و اضطراب را نشانه ضعف می پندارند بطوریکه براساس نتایج یک پژوهش جهانی ۷۷ درصد مردان، افزایش استرس خود را در زمان شیوع کرونا ویروس گزارش دادند. ۵۹ درصد آنها از احساس انزوا طلبی خود گله داشتند و ۴۵ درصد آنها از عدم سلامت ذهنی و احساسی خود در موقعیتهای دشوار خبر دادند و این آسیب های سلامت روانی اثر مستقیم بر تضعیف سیستم ایمنی بدن دارد.
برخی از کارشناسان حوزه سلامت می گوید: بیماریهای قلبی و عروقی بعد از سرطان ها از عوامل خطر تهدید کننده سلامت مردان است و مرگ و میر آنها به علت این بیماری ها در سنین پایین تر از ۶۵ سال اتفاق می افتد در حالی که این پدیده در زنان بعد از ۷۰ سالگی رخ می دهد.
افشین استوار مدیرکل بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه مردان بیشتر از زنان در معرض عوامل خطر محیطی قرار دارند، می گوید: به دلیل آنکه نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی در کشور بر سلامت مادر و کودک بنا شده، زنان از خدمات بهداشتی و درمانی بهره بیشتری در مقایسه با مردان می‌برند و سلامت خود را جدی می‌گیرند.
وی می افزاید: بر اساس آخرین اطلاعات ثبت شده، بروز سرطان در مردان ۱۸۰ در ۱۰۰ هزار نفر بوده و بیشتر از زنان (۱۵۰ در ۱۰۰ هزار جمعیت) به این بیماری مبتلا می‌شوند همچنین شایعترین سرطان پروستات بوده که سالانه مردانی زیادی را مبتلا می‌کند.
استوار ادامه می دهد: مردان به دلیل اینکه ساعات زیادی از روز را در محیط کار سپری می‌کنند، نمی‌توانند از خدمات بهداشتی و درمانی برای انجام آزمایش، تشخیص به موقع بیماری و سایر موارد برخوردار شوند و خدمات کمتری از نظام سلامت دریافت می‌کنند.
این مقام مسوول در وزارت بهداشت تصریح می کند: نظام سلامت کشور باید به شکل تسهیل شده‌ای خدمات خود را در ساعات غیراداری و حتی روزهای تعطیلی به مردان ارائه دهد یا در محیط‌های کار با همکاری کارفرمایان خدمات سلامت برای مردان ارائه شود.
مردان در معرض سوانح و حوادث بیشتری قرار می گیرند و طول عمر کمتری دارند، باید برای ارتقای سلامت آنها برنامه هایی طراحی و عملیاتی شود
استوار اظهار می دارد: مردان همچنین بیشتر از زنان در معرض حوادث و سوانح قرار می‌گیرند و طول عمر کمتری دارند همچنین با توجه به نقش مردان در بخش‌های اقتصادی و صنعتی لازم است برای ارتقای سلامت آنها، برنامه‌هایی طراحی و عملیاتی شود و آگاهی‌های آنها نیز افزایش یابد.
مفهوم سلامت مردان چیست؟
ملیحه کیان فر رئیس اداره میانسالان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، مرد سالم مردی است که به اندازه ای توانمند شده که می تواند از حد بهینه ای از رفاه جسمانی، روانی و اجتماعی برخوردار بوده و همچنین از سلامت خود به عنوان منبعی جهت بهره برداری زندگی روزانه خود استفاده کند.
وی ادامه می دهد: موضوع سلامت مردان صرفا پیامد عملکردهای بیولوژیکی، فیزیولوژیکی و ژنتیکی بدن انسانی نبوده و تحت تاثیر عوامل اجتماعی، فرهنگی و محیطی فراوانی قرار می گیرد. از سوی دیگر منظور از سلامت مردان تمرکز بر روی بیماری های ویژه مردان نیست چرا که طبق آمار بیماری های مردانه تنها بخش کوچکی از نرخ مرگ و میرهای مردان را به خوداختصاص می دهد.
بیماریهای غیرواگیر ۴۵ درصد از کل بیماریهای مردان را تشکیل می دهد و بی تحرکی آنها منشا بسیاری از بیماریهاست
کیان فر تصریح می کند: بیماری ها ی غیرواگیر حداقل ٤٥ درصد از کل بیماری های مردان و ٣٣ درصد از کل ها بیماری های زنان ایرانی را تشکیل می دهند بر اساس نتایج مطالعات، بیماری های قلبی- عروقی و سرطان ها به عنوان مهمترین علل مرگ و میر مردان است.
وی می افزاید: تحقیقات نشان می دهند که در مردان بی تحرکی، منشأ بسیاری از بیماری هاست. می توان گفت فقط سه درصد مردان ایرانی هیچ عامل خطری در شیوه زندگی خود برای ابتلا به بیماری های مزمن غیرواگیر ازقبیل سکته قلبی و مغزی و سرطان ها ندارند.
حدود ۸۹ درصد مردان الگوی تغذیه مناسب، ۳۱ درصد فعالیت بدنی کافی ندارند، ۱۸ درصد فشارخون بالا، ۱۳ درصد قندخون بالا دارند
رئیس اداره میانسالان وزارت بهداشت با بیان اینکه حدود نیمی از مردان مبتلا به چاقی یا اضافه وزن هستند، اظهار می دارد: حدود ٨٩ درصد مردان الگوی تغذیه مناسبی ندارند، ٣١ درصد مردان فعالیت بدنی نامناسب دارند، ۲۹ درصد مردان به طورروزانه سیگار می کشند، ١٨ درصد مردان فشارخون بالا، ١٣ درصد قند خون بالا، ٢٥ درصد مردان کلسترول خون بالا دارند و مردان ٢ برابر بیشتر از زنان به علت حوادث فوت می کنند.
کیان فر ادامه می دهد:سه چهارم موارد فوت در حوادث ترافیکی و چهارپنجم موارد فوت در خشونت ها مربوط به مردان است و مطالعات نشان می دهند مهم ترین عواملی که سلامت مردان را تهدید می کند شامل وحشت آنها از رفتن به پزشک است و در سبک زندگی خود روش های نادرست‌تری دارند، به بیماری های خود کمتر اهمیت می‌دهند، اغلب علایم هشداردهنده را نادیده می‌گیرند و دیرتر به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند.
وی می گوید: مردان اغلب زمان کافی برای مراجعه به پزشک ندارند، برخی مردان تمایلی به صرف هزینه های درمانی ندارند، برخی مردان از آزمایش و چکاب می ترسند و مردان از شنیدن خبر ابتلا به بیماری هراس دارند.
کیان فر تاکید می کند: هفته سلامت مردان فرصت مناسبی بوده برای آموزش عموم مردم در جهت بهبود وضعیت سلامت پسران و مردان جامعه، ترغیب برای مراجعه زودهنگام به پزشک، تشخیص و شروع به موقع درمان بیماری های شایع مردان، و در عین حال، فراهم کردن خدمات بهداشتی- درمانی رایگان برای گروه های محروم از این خدمات است.
وی اضافه می کند: جلب نظر سیاستگذاران وتصمیم سازان حوزه سلامت به اهمیت موضوع سلامت مردان مهم است و متخصصان سلامت و پزشکان به خاطر مسئولیت های فراوان مردان در قبال خود و خانواده، آن ها را به تلاش جهت حفظ سلامتی شان در تمامی مراحل و سنین تشویق می کنند و این موضوع بعد از سن ٥٣ سالگی به ویژه در زمینه پیشگیری، شناخت سریع و کنترل بیماری های مزمن از اهمیت خاصی برخوردار است.
