هیرش سعیدیان- شرکت ذوب آهن اصفهان اولین تولیدکننده فولاد در کشور است که بنیاد اصلی آن توسط مهندسان شوروی سابق ایجاد شد. در ابتدا قرار بود یک شرکت آلمانی این کارخانه عظیم را به قیمت ۱۲ میلیون تومان تاسیس نماید که طرح آن به علت هزینه بسیار سنگین از جانب دولت وقت ایران رد شد!
ذوب آهن اصفهان هنوز پس از نیم قرن با ظرفیت ۳.۶ میلیون تنی یکی از مهمترین واحدهای صنعتی کشور است. اشتغال مستقیم ذوب آهن اصفهان قریب ۱۸ هزار نفر است. بیشینه سهام این کارخانه در حال حاضر متعلق به تاصیکو است و سکان اصلی هدایت آن در اختیار سید صولت مرتضوی وزیر کار قرار دارد. مرتضوی در بازدیدی که اخیراً از محل ذوب آهن داشت به تمجید از مدیران و نحوه عملکرد آن پرداخت. رئیسجمهور نیز در سفر استانی به اصفهان اظهارات مشابهای ایراد نمود. راوبط عمومی شرکت ذوب آهن هم در رپرتاژ آگهیهای مختلف بر «اولین» بودن یا «بهترین» شدن شرکت در جشنوارههای مختلف تاکید دارد، با این همه نگاهی به اسناد مالی شرکت و گفتگو با منابع آگاه نشان میدهد که واقعیات مقداری با اظهارات مسئولین فاصله دارد.
سود مالی این شرکت در دوره مالی منتهی به ۳۰ آبان ۱۴۰۱ حدود ۷۶۰ میلیارد تومان ثبت شده است. با بررسی بودجه شرکت به نظر میرسد که این مقدار سود به معنای ۱۴۶ درصد انحراف منفی باشد.
درآمدهای عملیاتی، سود عملیاتی و EPS نیز با انحراف منفی مواجه بوده است. به گفته برخی کارشناسان در اکثر پارامترها شکاف قابل توجهی میان بودجه و سود شرکت وجود دارد.
این انحراف علیرغم این حقیقت است که شرکت در مقایسه با دیگر مجموعههای تولیدی حقوق پرسنل تولیدی و کارگران را چندان افزایش نداده، در واقع سقف افزایش حقوق کارگران در مقایسه با سال قبل حدود ۴۵ درصد بوده که نسبت به تورم و بیلان مالی شرکت و ریخت و پاشهای معمول در آن بسیار کم محسوب میشود.
این در حالی است که حقوق مدیران ارشد و مزایای آنها با یک اشل ویژهتر افزایش یافته است. هزینههای گاز مصرفی شرکت نیز بیش از ۲۰۰ درصد رشد داشته است. در میزان هزینه نگهداری و تعمیرات ۷۹ درصد و مواد مصرفی نیز بیش از ۶۰ درصد رشد ثبت شده است.
در مجموع بهای تمام شده کالای فروش رفته شرکت نسبت به سال قبل ۷۰ درصد افزایش یافته است. میزان افت شاخصها در این شرکت را میتوان به صورت دیگری نیز نشان داد.
نسبت سود عملیاتی به فروش شرکت در سال ۱۳۹۸ نسبت ۸ بوده است. این عدد در سال ۱۳۹۹ نسبت ۱۰، سال ۱۴۰۰ نسبت ۶ و نیم و در شش ماهه اول سال ۱۴۰۱ منفی ۳.۱ بوده است. این میزان افت بسیار قابل تامل است.
این کارخانه با مشکلات عدیدهای دیگری نیز رو به رو است، مسائل زیست محیطی در صدر این چالشها قرار دارد. همچنین علیرغم وعدههای قبلی، پروژههای تصفیهخانه و اکسیژن در دوره مدیریت جدید متوقف شد. بدهی شرکت تا بیش از ۷ هزار میلیارد تومان افزایش یافت و زیان انباشته نیز به رقم قابل توجهی رسیده است. با این همه به نظر میرسد هیچ کدام از این مشکلات نسبت به آشفتگی و ضعفهای مدیریتی حال حاضر شرکت وخیم نباشد. مسئله به گونهای است که مسئولین محلی آن را به مقامات ارشد در تهران منعکس کردهاند و ذوب آهن اصفهان منتظر تصمیمگیری و یک تغییر ریل اساسی در مدیریت شرکت است.